Positive travel: een overlandreis van Istanbul naar Beijing

Reizen is slecht voor het milieu, steden en natuur worden verpest door hordes toeristen en lokale culturen staan onder druk. Als je de berichtgeving in de media ziet, zou je denken dat er nog maar weinig positief is aan reizen. Onzin natuurlijk, want reizen heeft ook nog steeds volop positieve impact. Voor jezelf als reiziger én voor de locals. Onze indrukwekkende overlandreis van Istanbul naar Beijing was daar een goed voorbeeld van.

In 2009/2010 maakten we een fantastische wereldreis, die zonder twijfel voor herhaling vatbaar was. Op één ding na: een volgende keer zouden we niet meer zoveel vliegen. We wilden niet zoveel tijd verspillen op vliegvelden, we wilden meer van elk land zien en gebieden en culturen onderweg zien veranderen. Kortom: we wilden een geweldige overlandreis maken. De bestemming was al snel duidelijk: het werd de Zijderoute. In vier maanden zouden we overland reizen van Istanbul naar Beijing. 20.000 kilometer. Zonder te vliegen, deels met het openbaar vervoer, deels met privévervoer.

De thee staat altijd klaar

In 2015 maakten we deze droomreis. Inmiddels is het drie jaar geleden en ik denk wel eens dat ik deze trip nog steeds niet helemaal verwerkt heb. We reisden door landen die nog maar weinig door toeristen bezocht worden, zoals Iran, Turkmenistan, Tadzjikistan en het westen van China. Landen waar letterlijk alles anders is dan bij ons. We maakten kennis met talloze locals. Van Iraniërs die alles wilden weten over ons, over de manier waarop wij hun land zien en over onze cultuur. We konden in Oost-Turkije geen markt bezoeken zonder die met zakken vol gratis fruit te verlaten. We sliepen in homestays in de meest afgelegen gebieden van Tadzjikistan, waar de thee altijd klaarstond en waar de gastvrouwen elke avond een tafel vol gerechten voor ons klaarzetten. Dat in een droog gebied op ruim 4000 meter hoogte, waar de mensen zelf zo weinig hebben.

Dromen waarmaken?

We reisden twee weken over de Pamir Highway met onze Tadzjiekse gids Dilshod. Een jongen van onze leeftijd, die net als wij zoveel dromen had, maar die niet waar kon maken. Alleen maar omdat zijn ouders niet de juiste mensen kenden. Hij wilde bij een bank werken, maar het toerisme was zijn enige optie. We maakten kennis met de geslotenheid van Turkmenistan en merkten hoe voorzichtig de mensen waren, ook in hun contacten met ons. We brachten drie dagen door met Iraniër Amir, die ons zijn Teheran liet zien en ons leerde hoe het leven in Iran echt is, onder de zwarte sluiers.

Persoonlijk contact tijdens treinreis China

En we treinden dwars door China, het land waar ik een haatliefdeverhouding mee heb. Tientallen uren zaten we in de trein, van Kashgar in het westen tot Beijing in het oosten. In de treincoupés ontdekten we pas echt de hartelijkheid van de Chinezen en werd overduidelijk hoe nieuwsgierig ze naar ons waren. Met behulp van ons Point-It-boekje konden we hele gesprekken voeren, ondanks de enorme taalbarrière. Het kwam dan eindelijk tot persoonlijk contact, waar ik anders vooral gek werd van de grote groepen Chinese toeristen om ons heen. Treinreizen bleek ook nog eens veel relaxter dan vliegen: we zagen vanuit onze luie stoel (of bed) de landschappen continu veranderen, zonder gedoe met wachttijden, turbulentie of overstappen. Beter voor het milieu, maar ook voor mijn eigen gemoedsrust.

De locals maken je reis

Als ik terugdenk aan deze reis ongelofelijke reis over de Zijderoute, dan denk ik niet meteen aan de schitterende gebouwen en de onvoorstelbaar mooie landschappen. Ik denk allereerst aan de mensen die we overal ontmoetten. Mensen die het in talloze opzichten zwaar hebben, die leven in landen waar geen vrijheid is en waar ze beperkt worden om te leven zoals ze graag willen. Maar die ons ondanks dat met open armen verwelkomden, gastvrij, nieuwsgierig en met overduidelijk plezier.

Mooie momenten op reis

Van deze reis heb ik veel geleerd en ik hoop dat we de mensen die we leerden kennen ook veel mooie momenten hebben bezorgd. In elk geval hebben we bijgedragen aan het realiseren van een stukje van hun droom: zorgen dat ze kunnen voorzien in hun levensonderhoud, met hun eigen homestay, als lokale gids of als ondernemer. En dat is voor mij één van de meest positieve gevolgen van toerisme.

#positivetravel: zo doe je dat

Reisorganisatie Better Places start begin komend jaar een campagne met als thema #positivetravel. Het doel? Reizigers inspireren om in 2019 een reis te maken die positieve invloed op een bestemming heeft. Wil jij met je reizen ook een positieve impact maken? Kijk dan op deze pagina voor meer informatie over de manier waarop je dat kunt doen. Een klein voorbeeldje: als je een directe vlucht boekt in plaats van een vlucht met overstap, kan dat maar liefst 50% CO2-uitstoot schelen.

Hoe probeer jij een positieve impact te maken als je reist? Ik ben heel benieuwd!

*Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met reisorganisatie Better Places.