Wat te doen in Matera, de unieke grottenstad in Zuid-Italië?

Hoeveel foto’s je er ook van hebt gezien, de eerste aanblik van Matera blijft spectaculair. Deze unieke Zuid-Italiaanse stad strekt zich uit over de randen van een diep ravijn en vormt een zee van zandkleurige huizen en voormalige grotwoningen. Ooit was Matera de schande van Italië, vanwege de slechte leefomstandigheden van de bewoners, maar nu is het één van de fascinerendste steden van het land. Dit zijn de leukste dingen om te doen in Matera.

De veelbewogen geschiedenis van Matera

Matera is één van de oudste permanent bewoonde steden van de wereld. De eerste inwoners trokken zo’n negenduizend jaar geleden in de natuurlijke kalkstenen grotten in het gebied. Vanaf de 8^e eeuw vestigden Byzantijnse monniken zich in de grotten van Matera en bouwden ze verschillende rotskerken met prachtige fresco’s. Matera was in haar lange historie in handen van onder andere de Grieken, de Romeinen, de Saracenen, de Normandiërs, maar dat zorgde niet voor rijkdom. Matera was eeuwenlang een arme stad, waar de inwoners onder de slechts denkbare omstandigheden en in grote armoede in kleine grotwoningen (sassi) woonden. Vaak met grote gezinnen en samen met hun vee.

Een nieuw Matera

In de jaren ’50 verklaarde de regering van Italië de sassi tot een nationale schande en dwong ze de inwoners om hun grotten te laten. Ze verhuisden naar moderne huizen in het nieuwe deel van Matera. De sassi raakten in verval, tot in de jaren ’80 en ’90 de stad werd gerestaureerd. Sinds 1993 zijn de Sassi di Matera UNESCO-werelderfgoed en sindsdien is het een populaire bestemming voor toeristen. Logisch, want Matera spreekt enorm tot de verbeelding. Als je uitkijkt over de stad, kun je je zonder moeite voorstellen hoe het er hier in de middeleeuwen uitgezien moet hebben.

Wat te doen in Matera?

Matera heeft verschillende mooie bezienswaardigheden en leuke dingen om te doen. Dit zijn mijn tips.

1. Ontdek de twee sassi van Matera

Het oudste gedeelte van Matera bestaat uit twee sassi, wijken met oude grotwoningen: Sasso Barisano en Sasso Caveoso. Sasso Barisono is het meest ontwikkelde deel van het oude Matera. Aan de randen van Sasso Caveoso kun je nog zien hoe de oorspronkelijke, niet- opgeknapte grotwoningen erbij lagen. De sassi vormen een labyrint van oude woningen, pleinen en kerken, die deels zijn uitgehouwen in de rotsen en deels bovenop de rotsen zijn gebouwd. De bijzonder fotogenieke wijken worden gesplitst door een heuvelrug waarop de Duomo van Matera is gebouwd. Ze vormen een fantastische wirwar van straatjes, met elkaar verbonden door trappen en steile steegjes. Eindeloos dwalen en steeds weer een mooi nieuw hoekje ontdekken is dan ook het leukste om te doen in Matera. Door de terrasvormige opzet van de stad, kom je bovendien steeds nieuwe uitzichtpunten tegen, waar de zee van huizen zich fotogeniek voor je uitstrekt.

Tip! Je kunt natuurlijk prima op eigen houtje door Matera wandelen en dat raad ik zeker aan, maar het heeft ook veel meerwaarde om een paar uur met een gids op pad te gaan. De geschiedenis van Matera is enorm fascinerend en een goede gids brengt het verleden echt tot leven. Deze stadswandeling is een aanrader.

2. Ga op zoek naar de mooiste uitzichtpunten

Matera is een stad van uitzichtpunten en die zijn erg de moeite waard. Wat mij betreft krijg je het beste overzicht over de stad vanaf Belvedere Murgia Timone, aan de andere kant van het ravijn waar Matera op is gebouwd. Hier strekt de hele stad zich voor je uit en zie je duidelijk hoe spectaculair de ligging van Matera is. Je kunt naar het uitzichtpunt toerijden (bijvoorbeeld voordat je de stad ingaat) of je kunt lopen. Wil je lopen, wandel dan van Piazza Vittorio Veneto naar Porta Pistola en steek daar via een brug het ravijn over. Zie punt 10 voor meer informatie over deze hike.

Andere mooie uitzichtpunten

In het centrum van Matera is Belvedere Luigi Guerricchio (Belvedere dei Tre Archi) mijn favoriete uitzichtpunt. Dit punt ligt in hartje centrum aan Piazza Vittorio Veneto en vanaf hier kun je de Sassi perfect zien liggen, helemaal tot aan de Duomo van Matera.
Vanaf de hooggelegen Duomo kijk je uiteraard uit over de andere kant van Matera, ook de moeite waard.
Belvedere di Piazza Giovanni Pascoli is ook een aanrader. Alle uitzichtpunten van Matera zijn op hun mooist bij zonsopkomst en zonsondergang, vanwege het warme licht.

3. Klim door de steile straten van Matera naar de Duomo

Op het hoogste punt tussen de twee sassi van het oude Matera ligt de Duomo, de kathedraal van de stad. De Duomo dateert uit de 13^e eeuw en is prachtig gerestaureerd. Ook als je niet zo’n fan bent van kerken en kathedralen is de Duomo een bezoek waard, want de wandeling door de sassi is geweldig en vanaf het plein voor de kathedraal heb je een schitterend uitzicht over de stad.

4. Bezienswaardigheden Matera: bezoek de rotskerk Santa Maria de Idris

Matera heeft verschillende oude rotskerken en de Santa Maria de Idris vond ik erg indrukwekkend. De kerk is uitgehouwen in de Monterrone, de rotsige berg in het hart van Sasso Caveoso. Onderweg heb je dan ook weer geweldige uitzichten over de stad. De kerk is via een tunnel verbonden met de crypte van San Giovanni in Monterrone. Hier kun je fresco’s uit de middeleeuwen bewonderen, inclusief afbeeldingen van Johannes de Doper en aartsengel Michaël. De kerk is elke dag geopend van 09.00 tot 20.00 uur. Entreetickets kosten 4 euro.

5. Maak kennis met het leven in een oude grotwoningen

In Matera kun je verschillende grotwoningen bezoeken, die laten zien hoe het leven er in de middeleeuwen aan toeging. Wij bezochten Casa Grotta di vico Solitario, dat laat zien hoe mensen hier vroeger woonden. Hier wordt ook een film getoond over de zware omstandigheden in het oude Matera. Wil je meer weten, bezoek dan Casa Noha. In dit prachtig gerestaureerde oude huis kun je een multimedia-tentoonstelling zien over de geschiedenis van de stad. Casa Noha is elke dag geopend van 10.00 tot 19.00 uur, behalve woensdag. De entree bedraagt 3 euro.

6. Ontdek het moderne(re) centrum van Matera, de Piano

De Piano van Matera is het moderne centrum, dat eigenlijk boven de sassi is gebouwd. Dit stadsdeel is niet zo indrukwekkend als de oude sassi, maar nog steeds erg leuk om te bezoeken. Ook hier zijn volop mooie oude gebouwen, pleinen en kerken te vinden. Neem bijvoorbeeld een kijkje bij Chiesa di San Francesco d’Assisi, geniet van de drukte op Piazza Vittorio Veneto, bekijk Chiesa di San Giovanni Battista en kerk/klooster Sant’Agostino. Dit klooster biedt ook weer een prachtig uitzicht over Sasso Barisano.

7. Verken Palombaro Lungo, het ondergrondse waterreservoir van Matera

Onder Piazza Vittorio Veneto, in het hart van Matera, ligt Palombaro Lungo. Dit is het enorme ondergrondse waterreservoir van Matera, dat werd uitgehouwen de rotsen. Het werd in de 19^e eeuw aangelegd om regenwater op te slaan, zodat de stad ook in droge tijden genoeg water had. Het reservoir is maar liefst vijftien meter diep en zo groot dat het ook wel een ondergrondse kathedraal wordt genoemd. De entree bedraagt 3 euro en je kunt eventueel ook ter plekke een rondleiding boeken. Check vooraf de openingstijden, want tussen de middag is Palombaro Lungo gesloten.

8. Ga hiken rond de Gravina di Matera

Heb je zin in een mooie hike van een paar uur, ga dan wandelen door de Gravina di Matera, een diep ravijn dat de Sassi di Matera scheidt van het Murgia Materana Park. Zelf had ik hier helaas geen tijd voor, maar het lijkt me zeker een aanrader. Je steekt vanuit het centrum de hangbrug Ponte Tibetano over, vanaf waar je geweldige uitzichten hebt over de kloof en de stad. Aan de overkang van de kloof liggen de grotten van het Murgia Materana Park, die duizenden jaren oud zijn. Steek de brug over, verken de grotten en de rotskerken en klim omhoog naar Belvedere Murgia Timone voor de beste uitzichten over Matera.

9. Slaap in een bijzonder grothotel

Matera is de stad van de grotwoningen en een aantal daarvan zijn verbouwd tot prachtige boutiquehotels. Wil je voor het ultieme luxe grothotel gaan, kies dan voor Sextantio Le Grotte Della Civita of Sant’Angelo Matera. Wij sliepen bij het fijne L’Infinito dei Sassi, een betaalbaar hotelletje op een toplocatie in het centrum. Vanaf ons balkon hadden we een spectaculair uitzicht over de sassi en daarmee een perfecte plek om de zonsopkomst te bewonderen.

Praktische informatie voor Matera

Hoe kom je in Matera?

Matera ligt in de regio Basilicata, die grenst aan Puglia. Vanaf de Pugliaanse hoofdstad Bari is Matera maar een klein uurtje rijden en daarmee ideaal om op te nemen in je rondreis Puglia. Je kunt het beste vliegen op Bari, bijvoorbeeld met Transavia, en daar een auto huren. Wij huren altijd een auto via Sunnycars.nl, omdat zij de beste voorwaarden hebben. Prijzen voor autohuur vergelijken kan bijvoorbeeld via Easyterra.nl. Hier lees je meer over een auto huren in Puglia.

Parkeren in Matera

Het laatste wat je wilt is verzeild raken in de smalle straten van Matera en per ongeluk de beruchte ZTL binnenrijden. Zoals de meeste Italiaanse steden heeft ook Matera zo’n Zone Traffico Limitato en hier rijden kan je een flinke boete opleveren. Zoek dus vooraf uit waar je het beste kunt parkeren. Wij kozen voor Parcheggio Park Scotellaro, een prima parkeergarage dichtbij het historische centrum. Het was voor ons vijf minuten lopen naar ons hotel. Je kunt het beste aan je hotel vragen wat voor jou de beste parkeerplek is.

Tips voor lekker eten in Matera

Matera barst van de leuke restaurants en Italiaanse osteria’s. Een paar aanraders:

Ristorante Basilico. Goed restaurant als je zin hebt in een lekkere verse pasta, zoals traditionele Pugliaanse orechiette.
Op zoek naar een goede bakkerij met lekkere focaccia? Ga dan naar Panificio Paoluccio.
Il Terrazzino. Voor Italiaans dineren met prachtig uitzicht op de sassi, mits er plek is op het terras.
Osteria Pico. Heerlijk eten in een grot die is omgetoverd tot authentiek Italiaans restaurant.

Beste reistijd voor Matera

Matera bezoek je het beste in het voor- of najaar. In de zomer is het hier erg heet en druk, dus het is ideaal als je juli en augustus kunt vermijden.