Bhutan is uniek. Het is een klein koninkrijk verscholen in de Himalaya, waar de inwoners vasthouden aan hun traditionele cultuur. Als reiziger kom je het land alleen in als je een georganiseerde reis boekt waarbij alle hotels, het eten en een gids en chauffeur inbegrepen zijn. De kosten zijn minimaal 200 dollar per persoon per dag, een enorm bedrag. Wij reisdendoor Bhutan en vonden het prachtig. Maar is een reis door Bhutan het geld waard?
De Himalaya is één van mijn favoriete regio’s. Ik houd van de bergen, van de traditionele cultuur en van de veelzijdigheid. Nepal en Tibet bliezen me omver en ook Bhutan wilde ik heel graag zien. Ik was benieuwd naar dit mystieke landje, waar de koning vereerd wordt als een god en waar het Boeddhisme in alle aspecten van het dagelijks leven een hoofdrol speelt.
Het toerisme in Bhutan
Bhutan is heel voorzichtig met het toerisme. De koning wil zijn land graag gecontroleerd de moderne tijd inleiden en werkt daar hard aan. Onderwijs en zorg zijn bijvoorbeeld gratis en de Buthanezen hebben overal telefoonbereik. Maar het land wil ook haar cultuur en tradities in ere houden en haar natuur beschermen. Nepal is voor Bhutan het voorbeeld van hoe het niet moet. Daarom is ervoor gekozen om het toerisme te reguleren. Het aantal toeristen dat per jaar wordt toegelaten is niet beperkt, maar reizigers kunnen alleen het land in als ze een compleet georganiseerde tour hebben geboekt, met een erg hoge kostprijs per dag. Zo wordt massatoerisme vanzelf voorkomen.
Hoe duur is een reis naar Bhutan?
Tot medio 2022 betaalde je minimaal 200 dollar per persoon per dag voor je rondreis. Daar zaten wel alle kosten bij inbegrepen, zoals hotels, privé-vervoer, gids, excursies en maaltijden. Toen de grenzen na corona weer opengingen, werden die kosten nog hoger. Je betaalde alleen al 200 dollar per persoon per dag als sustainable development fee en dan was de rest van de reis nog niet eens betaald. Dit beleid is in juni 2023 aangepast, want dit zou de het toerisme alleen maar tegenhouden, terwijl de economie van Bhutan reizigers goed kan gebruiken. Nu is het zo dat de development fee komt te vervallen als je langer in Bhutan blijft. Ga je bijvoorbeeld tien dagen naar Bhutan, dan betaal je de fee voor zes van de tien dagen. Dat scheelt, maar dan nog blijft het een erg dure reis.
Waar gaat het geld naartoe?
Het mooie van deze constructie vind ik dat het geld dat het toerisme binnenbrengt, ook weer bij de bevolking terecht komt. De opbrengsten gebruikt Bhutan voor onderwijs, gezondheidszorg, het planten van bomen en voor de ontwikkeling van duurzame energie. Je geld komt dus goed terecht en dat vond ik een fijn idee.
Wat kostte onze reis?
Ik was zelf in 2014 acht dagen in Bhutan en de reis kostte me toen (inclusief retour Bangkok-Paro) al bijna 6000 euro voor twee personen. Ter plekke hoefden we bijna niets meer te betalen: echt alle kosten zijn inbegrepen in je reis. De enige kosten die we hadden, waren voor souvenirs en een fooi voor gids en chauffeur. Wij boekten onze reis destijds via Riksja Travel en dat is goed bevallen.
Is Bhutan het geld waard?
En dan nu de hamvraag: was onze reis naar Bhutan het geld waard? We hadden een luxe jeep, de hotels waren meer dan prima en onze chauffeur en gids waren geweldig. In Bhutan word je niet zomaar gids, daar gaat een gedegen opleiding aan vooraf. Dat zorgt ervoor dat je kunt rekenen op een uitstekende gids, die barst van de kennis over zijn land. We hebben dan ook veel geleerd van onze gids Chunjur, en zijn vriend Rinzen was een hele goede chauffeur. Bovendien waren ze aan het eind van de week meer vrienden dan gidsen, ook doordat we even oud waren. Het eten is steeds uitgebreid en goed van kwaliteit, al ben je na een week wel klaar met steeds ongeveer dezelfde gerechten. Kortom: vervoer, accommodatie, gids en eten zijn prima, maar als je objectief kijkt geen 500 dollar (of meer) per dag waard.
Unieke cultuur Bhutan
Maar bij Bhutan is het niet het harde geld wat telt. Als ik terugdenk aan Bhutan, dan denk ik aan een unieke ervaring. Bhutan is gewoonweg schitterend. De bergen zijn ongerept, de mensen open en vriendelijk en je krijgt er een inkijkje in een unieke cultuur. Het is prachtig om te zien hoe intens de Bhutanezen het Boeddhisme beleven en hoe ze een balans proberen te vinden tussen de moderne tijd en hun eeuwenoude gebruiken. De tempels, de forten, de bijzondere architectuur en de serene sfeer: ik heb nergens ter wereld iets meegemaakt wat daarop lijkt. Met als hoogtepunt het festival dat we bijwoonden in het kloosterfort van Punakha. Hier dansten monniken in felgekleurde kostuums op de binnenplaats van het fort, terwijl duizenden prachtig geklede Bhutanezen opgingen in de traditionele voorstelling. Zoals ze al eeuwen doen, en hopelijk nog heel lang blijven doen. Ik vond het een voorrecht om daar even deel van uit te mogen maken.
Ervaring was waardevoller
Kortom: een reis naar Bhutan kost handenvol geld, maar ik had het voor geen goud willen missen. De ervaring was voor mij veel waardevoller dan het geldbedrag. Denk jij er ook zo over, of zeg je: voor dat bedrag reis ik liever een stuk langer door een ander land? Ik ben heel benieuwd!
Meer lezen over Bhutan?
- Rondreis Bhutan maken: een onvergetelijke trip in het land van de donderende draak
- Festivals in Bhutan: traditioneel feest in de dzong van Punakha
- De dag dat ik…gekookt werd in een hot stone bath in Bhutan
- Bezienswaardigheden Bhutan: wandeling naar Tiger’s Nest
Mooi artikel zelf vier keer door Bhutan mogen reizen. Voor mij is Bhutan een uniek land wat er goed aan doet om zo reizen te organiseren. Wat veel mensen niet weten is dat reizen door Bhutan ook een belangrijke bron van inkomsten is voor de overheid en de mensen. Tweede tip die ik heb is boek lokaal bij een aangesloten TCB reisorganisatie. Er is veel mogelijk mits van te voren gepland. Wil je dus ooit straks als het weer kan naar Bhutan vraag dan meerdere reisvoorstellen op. Er is veel mogelijk.. En inderdaad veel lieve mensen ontmoet.
Hoi Menno, wat gaaf dat je al vier keer in Bhutan bent geweest! De inkomsten uit het toerisme zijn inderdaad belangrijk voor het land. Ik hoop dat Bhutan straks weer op een veilige manier open kan gaan. Maar als ik de berichten zo lees, hoeven we daar voorlopig niet op te rekenen…
Ik heb een vraag. Wij reizen met 2personen 14 dagen door Bhutan
Hoeveel fooi geef je aan het eind aan de gids en chauffeur. Ik heb eigenlijk geen idee
groet Ann
Hallo Ann, ik zou het ook niet meer weten! Bovendien kunnen de bedragen sinds 2014 alweer veranderd zijn. Ik kom online bedragen tegen van 15 dollar per dag voor de gids en 10 voor de chauffeur, maar misschien kun je het beter ook even checken bij je reisorganisatie. Veel plezier in Bhutan!
Nu denk ik vooral aan de hoge kosten, maar ik sluit niet uit dat ik over een tijdje graag Bhutan wil beleven. Ik heb nu simpelweg nog teveel andere landen op mijn wishlist staan die ik eerst wil bewonderen 😉
Snap ik hoor! Het is ook een hele uitgave, daar kun je ook een veel langere reis naar een andere plek voor maken 🙂
Interessant artikel, ik vroeg me dit zelf wel af, het lijkt me namelijk geweldig en zo uniek, maar zo duur. De ervaring vind ik belangrijker dan het geld en ooit wil ik hier zeker naar toe, maar voor nu, als student, parkeer ik hem nog even.
Dat snap ik helemaal! Als student had ik dit ook nooit kunnen of willen betalen. Dan zijn er genoeg andere bestemmingen die een stuk beter te doen zijn!
Bhutan lijkt me echt prachtig! Ik zou het er dus wel eenmalig voor over hebben!
Daar krijg je vast geen spijt van, Bhutan is echt uniek!
Wauw, Bhutan! Dat staat hoog op mijn lijstje, dus ik was even bang dat je antwoord ‘nee’ zou zijn.. 😉 Het lijkt me inderdaad erg bijzonder, dus als dat hoge bedrag helpt om massatoerisme te voorkomen en tradities in ere te houden, dan is dat het natuurlijk ook al waard.
Dat klopt helemaal, er zit in elk geval een goede reden achter! En het geld wordt deels ook weer geïnvesteerd in voorzieningen voor de Bhutanezen, zoals in onderwijs en zorg. Dat is ook belangrijk 🙂
Toevallig hadden wij het gisteren nog over hoe tof ons een bezoek aan Bhutan lijkt. Dat geld is niet een bijzaak, maar ik vind het niet zo zwaar wegen. Als je ziet wat je ervoor terug krijgt, dat weegt voor ons een stuk zwaarder. De afgelopen 2 weken met de 4×4 wil ik liever ook niet in geld uitdrukken. De ervaring was fantastisch, net zoals ik het bij een bezoek aan Bhutan zou zien. Ons heb je met je posts zeker zeer enthousiast over Bhutan gemaakt 🙂
Dat is goed om te horen Robert! Bhutan is inderdaad heel bijzonder en ik ben het met je eens dat de ervaring zwaarder weegt dan het geld. Sommige reizen kosten nu eenmaal veel geld, maar je hebt er wel de rest van je leven plezier van 🙂 Blij om te horen dat de 4×4 zo goed is bevallen trouwens, ik ben zo benieuwd naar jullie verhalen! Geniet nog even van Australië 🙂
In 2005 heb ik met een groepsreis rondgereisd in Bhutan. Ik vond het een heel bijzonder land met een prachtige natuur en cultuur. En enorm aardige mensen. Ben erg blij dat ik die reis destijds heb gemaakt. Sindsdien is Bhutan wel meer het moderne tijdperk ingegaan. In 2005 was er nog nauwelijks tv. Tegenwoordig krijg ik vriendschapsverzoeken uit Bhutan van mensen, die daar in het toerisme werkzaam zijn. En chat ik met hen via messenger. Maar ik denk dat Bhutan voor iedereen die geïnteresseerd is in de Himalaya en het Boeddhisme een geweldige en bijzondere bestemming is. Ik raadt een bezoek aan Bhutan dan ook zeker aan!
Ter verduidelijking vriendschapsverzoeken via Facebook
Ik vind Bhutan ook een ontzettend bijzondere bestemming! Natuurlijk gaan ze mee de moderne tijd in en dat is ook goed. Ik vind het heel knap hoe ze dat combineren met hun oude tradities en gebruiken, die gelukkig ook nog springlevend zijn 🙂
Mee eens Karlijn. Dat merk ik momenteel ook weer nu ik in Amdo aan het rondreizen ben.
Ja, ik zou het geld er absoluut voor over hebben. Bhutan lijkt me zo’n geweldig mooi land! Maar er zijn nog zoveel andere landen waar ik graag naartoe wil, dat ik het financieel niet zo efficient vind om nu al naar Bhutan te gaan. Dus ik laat hem voorlopig nog even op mijn lijstje staan.
Groot gelijk hoor, er nog zoveel moois te ontdekken!
Toen wij door Thamel liepen, zag je overal van die reisbureautjes die reizen naar Bhutan aanboden, maar nergens werd gesproken over dat bedrag van 250 dollar per dag dus men deed het overkomen alsof het zo te regelen was. Ik wist dat trouwens wel hoor, maar het deed me toch aan het denken zetten. Ik kan het de koning eigenlijk niet kwalijk nemen en kan me voorstellen dat een prachtig land als dit er niet op zit te wachten om platgelopen te worden door backpackers en andere reisfanaten. Zelf zou ik het er zeker voor over hebben, alleen heb ik het geld er gewoonweg niet voor. Of ik ervoor zou sparen, zeker wel, maar eerst nog maar een keer terug naar Nepal denk ik 🙂
Terug naar Nepal is in elk geval een optie die een stuk beter betaalbaar is. En Nepal is ook helemaal geweldig 🙂
Het is er voor mij nog niet van gekomen, maar Bhutan staat nog steeds hoog op mijn lijstje. Ook al kost het een hoop geld, die bijzondere ervaringen blijven en de kosten ben je snel vergeten. Overigens dacht ik dat het buiten het hoogseizoen $200 per dag is, scheelt iets 😉
Helemaal mee eens! En die 50 dollar, dat scheelt weer! Ik wist niet dat er verschillen waren, dat ga ik snel even toevoegen in de tekst. Thanks!