Het is een land van draken en tijgers, van goden en demonen. Waar mythes en legendes nog springlevend zijn. Een klein Boeddhistisch koninkrijk, verscholen tussen Himalaya-reuzen en ingeklemd tussen grootmachten China en India. Een land met wijze koningen, vaardige boogschutters, hypnotiserende festivals, wapperende gebedsvlaggen en onneembare kloosterforten. Een rondreis Bhutan maken is een unieke ervaring.
Rondreis Bhutan maken: de moeite waard?
Links van ons rijzen witte Himalaya-pieken op. Rechts zie ik hoe we laag over eindeloze bossen scheren. De zwarte bergtoppen lijken we maar net te missen. Als het vliegtuig een scherpe bocht maakt, zie ik in de verte de landingsbaan van Paro liggen. Een korte landingsbaan tussen hoge bergen, waar je alleen kunt landen als het helder is. De piloot laveert moeiteloos tussen de bergen door en opeens staan we veilig aan de grond. Er gaat een golf van opwinding door het vliegtuig, die ik nog nooit eerder zo heb gevoeld. We zijn in Bhutan en alle passagiers realiseren zich hoe bijzonder dat is.
Het Bruto Nationaal Geluk in Bhutan
Reizen naar Bhutan stond al jaren op mijn verlanglijst. We zijn in Nepal geweest en reisden door Tibet, en we waren enorm nieuwsgierig naar het kleine koninkrijk. Want Bhutan is in vele opzichten uniek. In 1960 had Bhutan nog geen wegen. Geen post. Geen munteenheid. Het land was vrijwel afgesloten van de buitenwereld. In vijftig jaar maakte Bhutan een enorme ontwikkeling door. Het Bruto Nationaal Geluk van Bhutan en daarmee de levenskwaliteit van haar inwoners, is er belangrijker dan het Bruto National Product. De vereerde vierde koning koos er zelf voor om zijn macht te beperken en een democratie van zijn land te maken. Onderwijs is gratis, er is medische zorg beschikbaar in alle dorpen waar meer dan twintig gezinnen wonen. Bhutan is een land met visie, ook al is het een van de armste landen ter wereld.
Kosten Bhutan: wat betaal je per dag?
De regering wil de Bhutanezen beheerst de toekomst in begeleiden, met behoud van tradities en cultuur. Om massatoerisme te voorkomen is het toerisme streng gecontroleerd. Bhutan legt het aantal bezoekers aan banden. Niet door het aantal toeristen te beperken, maar door de kosten heel hoog te maken. Je moet een georganiseerde reis boeken als je Bhutan wilt bezoeken en dat kost je minimaal 250 dollar per persoon per dag, exclusief vlucht. Dat bedrag is inclusief alles: een gids en chauffeur, privé-vervoer in een 4WD, goede hotels, entreegelden en alle maaltijden. Het eten in Bhutan is trouwens prima, ik heb nog nooit zoveel verschillende soorten groenten gegeten. Allemaal biologisch. Het goede van deze hoge prijs is dat je geld uiteindelijk terecht komt bij de lokale bevolking. De opbrengsten worden gebruikt voor het planten van bomen, het ontwikkeling van duurzame energie, gezondheidszorg en onderwijs.
Een visum voor Bhutan regelen moeilijk?
Het is niet moeilijk om een visum voor Bhutan te krijgen, dat regel je makkelijk via je touroperator. Bhutan reguleert het toerisme niet door het krijgen van een visum moeilijk te maken, maar door de kosten hoog te houden en de manier van reizen aan banden te leggen. Dat maakt Bhutan een exclusieve bestemming.
Zo reis je in Bhutan: goede gids en chauffeur
Wij boekten onze reis bij Bhutan Online en dat is heel goed bevallen. Wij hadden heel veel geluk met onze gids Chunjur en chauffeur Rinzen, goede vrienden die samen in India hebben gestudeerd. Chunjur weet ontzettend veel (over alles) en Rinzen is een geweldige chauffeur. Erg fijn, op de slechte, steile wegen van Bhutan. Bovendien waren we allemaal van dezelfde leeftijd en leek het op een gegeven moment wel alsof we met twee vrienden op pad waren. De hipste radiozender van Bhutan aan en rijden maar. Onze reis naar Bhutan was echt een geweldige ervaring.
Beste reistijd voor Bhutan
De beste reistijd voor Bhutan is het voor- en najaar. Wij waren in maart in Bhutan en we hadden prima weer, maar in het voorjaar kan de lucht wel erg heiig zijn. Ik zou daarom zelf de maanden oktober of november kiezen voor een rondreis Bhutan.
Reis Bhutan is unieke ervaring
Acht dagen reisden we door Bhutan. We bezochten markten, leerden over het Boeddhisme, gingen op in een groot festival, bewonderden bergen van 7000 meter hoog, maakten kennis met talloze vriendelijke Bhutanezen en bezochten enorme kloosterforten. We zagen dansende monniken, fotografeerden duizenden gebedsvlaggen (niet overdreven) en picknickten middenin de meest spectaculaire landschappen. Ik heb dan ook nog heel wat blogposts gepland over alles wat we meemaakten in Bhutan! Ik sluit deze post af met een aantal bijzondere feiten over dit unieke land.
Feiten over Bhutan
Over de koningen van Bhutan
De koningen worden vereerd als goden. Meer dan goden, volgens gids Chunjur: “Zij zorgen echt voor ons.” Vooral de vierde koning (de vijfde is nu aan de macht) is immens populair. Hij is dan ook een wijze man, die democratie invoerde, hoezeer zijn onderdanen ook protesteerden. De vierde koning trad jong af. Zelf werd hij op zijn zeventiende al koning en die verantwoordelijkheid ervoer hij als een zware last. Vooral omdat hij niemand advies kon vragen. Hij wilde zijn zoon begeleiden bij het invullen van zijn koningschap. Onderweg kom je regelmatig Bhutanezen tegen die een button dragen met daarop de huidige koning en zijn beeldschone vrouw. Schattig!
Over natuur en culturele waarden
Natuur, duurzaamheid en behoud van culturele waarden zijn enorm belangrijk in Bhutan. Wat meteen opvalt is de hoeveelheid bomen: 60% van het land bestaat uit bos. Veel Bhutanezen dragen nog de traditionele klederdracht van Bhutan, de kira voor vrouwen en de gho voor mannen. De stoffen in Bhutan zijn prachtig en je komt kleding in ontelbare ingewikkelde designs en materialen tegen.
Over de maatschappij van Bhutan
- Onderwijs is gratis: zelfs studies in het buitenland worden helemaal betaald. Inclusief woonkosten. Chunjur haalde bijvoorbeeld masters in India en Zuid-Korea.
- Het verkopen van sigaretten en tabak is in heel Bhutan verboden.
- Bhutanezen eten pittig. En niet zo’n beetje. Hete chilipepers zijn er geen kruid, maar een groente, die ze het liefst met kaas eten. Als hoofdgerecht. Ik kreeg het niet weg, terwijl ik gek ben op spicy food.
- Boogschieten is de nationale sport van Bhutan. Over een lengte van ruim 140 meter proberen de schutters hun doel te raken. Extra leuk zijn de overwinningsdansjes als een schutter doel treft.
- Bhutanezen maken grappen over de Nepalezen zoals wij grappen maken over de Belgen (sorry Belgische lezers) ;). En dan komen ze niet meer bij van het lachen!
Is een rondreis Bhutan het geld waard?
Veel mensen vroegen ons: is een rondreis Bhutan het geld waard? Ik heb er deze uitgebreide post over geschreven. Als je puur naar prijs/kwaliteit kijkt, is minimaal 250 dollar per dag niet te rechtvaardigen. Dan kun je beter naar Nepal gaan. Maar wij wilden Bhutan heel graag zien, en dan moet je dat geld neerleggen. Wij hadden het er graag voor over, Bhutan was voor ons een unieke ervaring!
Wat een mooi geschreven verslag! Nu wil ik nog meer naar Bhutan :)!
Dank je Manouk! Bhutan verdient een top 10-plaats op iedere bucketlist 🙂
Heb je uitgebreid artikel gelezen en heel mooi reisverslag. Het mystieke en de ongerepte natuur spreken me wel aan. Ik las op het einde van je artikel dat je ongeveer 250 dollar per dag moet rekenen? Dat is dan toch nog duurder dan ik verwacht had. Hoe vertaalt zich deze meerprijs?
Hoi Yves, bedankt voor je reactie! Bhutan is inderdaad een prachtig land om te bezoeken, maar de kosten zijn hoog. Als je puur gaat kijken naar prijs/kwaliteit, dan is 250 dollar per persoon per dag veel te veel. Natuurlijk, je krijgt een goede auto mee, een gids en chauffeur, het eten is prima en de hotels zijn ook goed. Maar in Nepal kun je voor een fractie van dat bedrag ook prima reizen. In Bhutan betaal je zoveel geld, omdat de regering het toerisme wil beperken. Je betaalt dus ook een beetje voor exclusiviteit. En gelukkig gaat een groot deel van je geld ook naar de Bhutanezen toe: 35% gaat alleen al naar de gezondheidszorg. Het is vooral een persoonlijke afweging of je zoveel wilt betalen. Wij vonden het het waard, omdat de ervaring heel bijzonder is. Maar ga je voor de eerste keer naar de Himalaya, dan is Nepal ook een goed alternatief!
Groet, Karlijn
Gaaf dat jullie in Bhutan zijn geweest! Die $250 per dag ben je snel vergeten, maar de bijzondere ervaringen blijven voor altijd. Die aanvlieg route lijkt me ook geweldig. Wederom fraaie foto’s en ik kijk uit naar je volgende posts over deze reis!
Dank je voor je reacties Alfons! Het klopt dat je dat geld zo vergeten bent, het was geweldig om Bhutan te mogen zien. En Gardens by the Bay was ‘s avonds inderdaad heel gaaf! Ze hebben dan een soort muziek/lichtshow en dan zien die ‘bomen’ er echt indrukwekkend uit. Ik ga snel aan de slag met nieuwe posts, dat wordt hoog tijd!
Hi Karlijn,
Weer een mooie post! Erg inspirerend en wederom weer met veel plezier gelezen 🙂
Groetjes,
Sas
Dank je Sas 🙂 !