Tijdens mijn eerste reis door China had ik Xi’an overgeslagen. Ik was na twee maanden China-moe en ik besloot direct door te reizen naar Beijing. Ik had er achteraf geen spijt van, maar Xi’an en het beroemde Terracottaleger bleven op mijn verlanglijst staan. Tot onze reis over de Zijderoute in 2015. Helaas werd het niet helemaal wat we ervan hadden verwacht.
Het Terracottaleger is een fantastische archeologische vondst, bestaande uit duizenden kleien soldaten, die allemaal verschillend zijn. De soldaten werden mee begraven in het mausoleum van de eerste Chinese keizer Qin Shi Huangdi, die geloofde dat hij die bescherming na zijn dood nog nodig zou hebben. Het complete leger is nog lang niet blootgelegd, maar je kunt wel enorme rijen soldaten bewonderen. Wij waren in augustus in China en we reisden van Kashgar per trein naar Beijing. Xi’an was één van onze laatste stops in China en we hadden al veel meegemaakt qua drukte en chaos. We waren dan ook niet blij toen we ’s ochtends vroeg bij het busstation van Xi’an aankwamen en een rij mensen zagen die zo’n beetje tot Beijing reikte. Iedereen wachtte op dezelfde bus: die naar het Terracottaleger. We sloten met een zucht achteraan aan.
Direct naar het Terracottaleger
Het zweet droop al van onze ruggen (augustus is snikheet in dit deel van China), er zat geen schot in de rij en het begon te regenen. Toch bleven we wachten, want dit was onze laatste kans om het Terracottaleger te zien. Na anderhalf uur werd er van alles omgeroepen (in het Chinees natuurlijk) en mensen begonnen zich los te maken uit de rij. Wat bleek: de bus waar wij voor in de rij stonden, stopte ook nog bij andere bezienswaardigheden, maar er waren nu ook bussen vrijwel rechtstreeks naar het Terracottaleger. Mooi!
Filerijden in Xi’an
We konden bijna direct doorlopen naar bus en we vertrokken, dwars door het drukke verkeer van Xi’an. Het was zo’n beetje filerijden tot het leger, maar we waren tenminste op weg. Het busje zat stampvol, de Chinese toeristen gilden allemaal om het hardst in hun telefoon en tegen de tijd dat we eindelijk aankwamen bij de parkeerplaats van het leger had ik eigenlijk al geen zin meer. De eerste elektrische wagens vol toeristen raceten ons al voorbij (je zou eens tien minuten moeten lopen) en wij begonnen de warme wandeling naar de drie overdekte hallen waar het Terracottaleger staat.
Geduld oefenen
We besloten in hal 3 te beginnen, de kleinste hal. Hier vind je bijna zeventig levensgrote soldaten en paarden. De grotere hal 2 bevat meer soldaten (soms nog zoals ze bij het opgraven zijn aangetroffen) en je kunt er vijf van heel dichtbij bewonderen. Ze staan gelukkig achter glas, anders zou er niets van over blijven. Drommen Chinese toeristen verdrongen zich voor de vitrines. Het was steeds even geduld oefenen tot er weer een groep weg was, en dan konden we zelf ook iets zien. En echt: de soldaten zijn geweldig. Het is zo gaaf dat ze allemaal een ander gezicht, ander haar en andere, gedetailleerde kleding hebben.
Ervaring verpest
We bewaarden hal 1 voor het laatst. Hier staan bijna tweeduizend soldaten en paard en wagens, strak opgesteld in rijen en klaar voor de strijd. Het is onvoorstelbaar dat er onder de grond waarschijnlijk nog zo’n vierduizend soldaten liggen. Allemaal heel indrukwekkend, maar helaas werd de hele ervaring verpest door de enorme drukte. Er werd geduwd en getrokken, mensen drongen zich langs ons heen om vooraan te kunnen staan en ik moest af en toe wat ellebogen uitdelen om mijn plek te behouden. De selfiesticks vlogen ons om de oren, er werd als een malle geflitst (wat verboden is) en het was bloed- en bloedheet.
China is te druk in augustus
We maakten een paar foto’s en rukten ons toen los uit het toeristengeweld. Je kunt een rondje lopen door de hele hal, wat lang niet iedereen doet. Dat geeft je de kans om de soldaten relatief rustig te bekijken. Ergens is het wel jammer dat de soldaten in zo’n enorme, kille hal staan. Heel logisch, want de beelden moeten beschermd worden. Maar aan de beleving doet het wel iets af, zeker in combinatie met de drukte toen wij er waren. China in augustus (of tijdens de vakantieweken in het voor- en najaar) is eigenlijk geen aanrader, of je moet een stuk geduldiger zijn dan wij. Natuurlijk heb ik geen spijt dat we naar het leger zijn gegaan en hoort het echt op je to do-lijst als je in China bent. Ik hoop alleen dat je een wat rustigere dag treft dan wij!
Hoe kom je bij het Terracottaleger?
Je kunt vanaf het treinstation in Xi’an een bus nemen naar het Terracottaleger. Neem nummer 914 of 915. De bus gaat vanaf zes uur ’s ochtends elke vijf minuten en de reis duurt ruim een uur.
Heb jij wel eens een beroemde plek bezocht die je tegenviel?
Wij zijn in september geweest (2018) en het was helemaal niet druk, nergens eigenlijk terwijl je wel merkt dat er een infrastructuur is voor de ontvangst van hele hordes…Het terracotta leger viel me ook tegen net als de lange muur en de verboden stad. Yunnan daarentegen was prachtig om in te reizen, Verder heb ik helemaal geen slecht gevoel gehad in China, vriendelijke mensen en zeer makkelijk om rond te trekken.
Fijn dat het niet druk was! Wij waren er ook echt in de verkeerde maand, augustus in China is gewoon geen succes. Yunnan vond ik ook fantastisch, daar zou ik graag nog eens naar terug gaan om meer te zien. Het blijft een uniek land, China!
Volgend jaar gaan we 3 weken naar China en ik heb er zoveel zin in, ook al weet ik nu al dat er van die ergermomenten zullen komen 😉 Xi’an staat ook op de planning, maar ik twijfel of we naar deze plek moeten gaan. Ivo is er al eens geweest en was niet super enthousiast, en vond ook de ‘sporthal’ eromheen nogal afbreuk doen. Gelukkig hebben we nog even om het te beslissen!
Leuk dat jullie naar China gaan! Ik vind het een gekmakend land, maar gek genoeg denk ik er toch altijd met vooral liefde aan terug. Hoe enorm ik me ter plekke soms ook kon ergeren. China is geen land, maar een planeet 😉 Het Terracotta Leger vond ik ook erg tegenvallen, maar het overslaan is ook weer zoiets. Succes met beslissen!
Ik wil het Terracottaleger ook heel graag zien, maar heb al enkele malen dit soort verhalen gehoord. Ik moet er niet aan denken. Afgelopen week na 6 jaar weer naar Angkor geweest. Ik heb de grote groepen met vooral oude Chinese toeristen vervloekt. Gewoon voor je gaan staan als je een foto aan het maken bent. Tientallen selfiesticks tegen mijn hoofd gekregen. Drommen Chinese bejaarden die als aan elkaar geschakeld met karabiners als een ongeduldige meute alles opzij duwen. Wat een kermis is het geworden en wat een klote situatie voor de lokale bevolking is dat zo. Ze verdienen er geen cent aan, want de Chinezen hebben eigen hotels, restaurants en reisbureau’s… Triest!
Ah, wat erg dat Angkor ook al zo verpest is! Ik ben er tien jaar geleden geweest, dan is er in die tijd echt enorm veel veranderd. Ook erg voor de lokale bevolking inderdaad, daar had ik nog niet eens zo bij stilgestaan. Ik vraag me vaak af waar het naartoe moet met het toerisme. Alles wat mooi was wordt op deze manier echt een drama om te bezoeken…
Ik hoor helaas van meerdere personen dat het leger tegenvalt, jammer… En ik zou er ook al snel klaar mee zijn met zo’n enorme drukte..
Heel jammer inderdaad, want het is op zich natuurlijk een fantastisch gezicht, die duizenden soldaten. Ik baalde er best van dat het me zo tegenviel…
Fijn dat je dit ook beschrijft Karlijn! Wij zijn dit jaar in het zuiden van China geweest en gaan volgend jaar terug om meer van dit land te zien. Ik had al zo’n vermoeden dat het terracottaleger een tegenvaller zou kunnen zijn. Aangezien China zó gigantisch groot is en we echt keuzes moeten maken, had ik bedacht dat we Xi’an wellicht over zouden kunnen slaan. Dit bevestigt mijn idee wel een beetje 🙂
Gaaf dat je voor de tweede keer naar China gaat! Ik vond Xi’an wel een leuke stad, maar als je het leger niet per ze hoeft te zien, kun je de stad wel overslaan. China heeft inderdaad meer dan genoeg andere bijzondere plekken!
Hallo Karlijn,
Bovenstaande is erg herkenbaar. Ik heb zelf bijvoorbeeld een negatief gevoel overgehouden aan de ‘Tirta Empul Tempel’ in Bali. Mijn schoonouders waren hier een jaar eerder geweest en vertelden mij dat het erg rustig was en dat je hier prachtige foto’s kon maken. Ik had daarom van te voren was research gedaan en had erg zin in om deze tempel te bezoeken.
Bij aankomst zag ik dat toeristen massaal in de heilige baden lagen te dobberen en geen idee van de betekenis hadden. Richting de uitgang werd ik overspoeld door honderden verkopers, waarbij ik bijna 30 minuten nodig had om weer buiten te komen. Voor mij was dit een teleurstellende ervaring.
Hoi Hendrik, deze ervaring heb ik helaas ook! In 2010 was deze tempel nog heel rustig, met alleen maar een paar locals die hun rituelen uitvoerden. Deze zomer was ik er weer en was het een compleet circus met toeristen die alleen maar bezig waren met selfies en Instagram-foto’s van zichzelf te maken. Ik werd er echt een beetje chagrijnig van. Ik was met een lokale fotograaf/gids en die vond het ook helemaal niks. Erg jammer!
Mooi beschreven 🙂 Het lijkt me heel bijzonder, maar net wat je zegt: door die enorme drukte en geduw en getrek worden dat soort dingen echt verpest. Ze zouden een limiet per dag moeten instellen eigenlijk. Ik ben zelf ook zeker op plekken geweest die door de drukte echt ENORM tegenvielen. Zoals de beroemde zoutkathedraal in Zipaquira (Colombia). Heb er nog trauma’s van haha 😛
Ah, balen is dat! Een bepaald aantal mensen per dag instellen zou best een goed idee zijn. Ik vind bijvoorbeeld ook dat er in IJsland limieten moeten worden gesteld aan het aantal mensen dat daar mag rondreizen. Zo jammer dat zoveel plekken in de wereld verpest (dreigen te) worden door het toerisme. Al is die gedachte erg hypocriet, want ik doe er zelf keihard aan mee…
Wij zijn 6 weken geleden bij het terracottaleger geweest en hadden aardig wat geluk als ik dit zo lees. We hebben alles goed kunnen bekijken zonder ellebogen te hoeven uitdelen. Er waren aardig wat toeristen maar niet zo druk als ik in dit artikel lees. Het gebouw is inderdaad somber en kolossaal maar het leger zelf is echt geweldig. Wij vonden de stad Xi’an wel de minst leuke stad, het is dat het terracottaleger aanwezig is anders zou ik met een grote boog om Xi’an vliegen. 😉
Fijn dat het bij jullie minder druk was! Ik had er zeker meer van genoten als er minder mensen waren geweest. Xi’an vond ik gek genoeg wel een leuke stad. Zo hebben we allemaal onze voorkeuren 😉
Aantal jaren geleden de tentoonstelling hiervan in Assen gezien, bijzonder en ik denk na jouw verhaal over de huidige realiteit dat die ervaring toen indrukwekkender was! Dus ik kan weer iets van mijn “bucketlist” halen. Mijn tegenvaller was afgelopen maart de (rustige variant! van) Halong Bay nu: ook daar druk, je mag niet meer vanaf de boot het water in om te zwemmen maar hooguit vanaf een strandje. Terwijl dat voor mij jarengeleden zo’n fantastisch ervaring was: zwemmen in die heerlijk warme zee tussen die prachtige rotsen en op een plek waar je geen andere boten/ toeristen zag..
Wat jammer zeg, van Halong Bay! Zeker als je dan bewust de rustige variant opzoekt en die ook al verpest blijkt te zijn. Ik ben zelf in 2005 in Vietnam geweest. Ik denk dat ik een aantal plekken niet eens meer zou herkennen…
Het terracotta leger viel ons tegen, ik vond het net een kermis, zoveel entree geld voor iets wat je in vijf minuten gezien hebt, daarnaast zoveel souvenir kraampjes en andere zooi. Nee, ik vond er niks aan…
Herkenbaar! En dan dat foodcourt op weg naar de uitgang, met allemaal Amerikaanse junkfood-restaurants 😉 Nee, China is heel interessant, maar dat kermisgedoe bij elke toeristische bezienswaardigheid vind ik echt heel vervelend. Niets lijkt meer echt, alles wordt een pretpark…Ik blijf het een moeilijk land vinden!
Ik was er in November, was op zich prima. Wel zo vroeg mogelijk op de dag 🙂 tip: maak een “studentenkaart” en je bespaart de helft van de entreeprijs ❤️ Zelfs als je al wat ouder bent, ze kunnen onze leeftijd toch niet zo goed schatten ☺️
Cheers Paul!
Er heel vroeg zijn is inderdaad een goede tip. Wij waren er uiteindelijk rond half elf ofzo, duidelijk veel te laat 😉
Ik was in 2007 bij het Terracottaleger en herinner me niets van een enorme drukte. Heb er toen echt genoten. Maar sindsdien is het interne toerisme in China erg toegenomen. Op zich logisch want de gemiddelde Chinees heeft het veel beter gekregen. En dus worden dit soort bezienswaardigheden maar ook nationale parken druk bezocht. Als je een China reis plant is het belangrijk om een periode uit te zoeken, waarin de Chinezen zelf geen vakanties hebben. Tijdens mijn reis afgelopen oktober in China had ik het geluk dat het extreem rustig was in bijvoorbeeld het Stenen Woud bij Kunming.
Helemaal mee eens! Naar China in Chinese vakantietijd is bijna geen doen meer. In 2007 vond ik het niet zo druk in China, maar in 2015 was het eigenlijk overal vol toeristen. Zelfs in West-China, waar we dat helemaal niet verwacht hadden. Fijn voor de Chinezen dat ze nu ook steeds meer kunnen reizen, maar voor ons kan het wel eens lastig zijn 😉
Erg he, die drukte? Bij mij was het ook zo druk toen ik er begin dit jaar was. Wilde net als jullie de bus nemen, maar de rij was zó lang, daar wilde ik echt niet op wachten. Met een paar anderen in de rij hebben we toen een taxi genomen.
In 2011, toen ik er voor het eerst was, was het nog lang niet zo druk. Dat was prima te doen toen.
Daar zie je wel aan dat het binnenlandse toerisme enorm is toegenomen, in hele korte tijd…Jammer dat het bij jou ook zo druk was!