Stedentrip Marrakech
Marokko

Vakantie Marrakech: ervaringen tijdens een stedentrip (van goed tot minder goed)

Twee keer bezocht ik Marrakech in Marokko. De eerste keer vond ik het helemaal geweldig. Marrakech is een compleet andere wereld met een duizelingwekkende souk, rijk versierde paleizen en een bruisend straatleven. Een jaar of vijf later was Marrakech onderdeel van onze roadtrip door Marokko en bij dit tweede bezoek viel de stad me helaas erg tegen. In dit artikel lees je mijn ervaringen tijdens een vakantie in Marrakech.ย 

Vakantie Marrakech ervaringen: the good

De smalle, roodgekleurde straatjes. De dakterrassen met prachtig uitzicht over de stad. Shop till you drop in de enorme souks. Hippe restaurants. Luxe riads. Paleizen en koranscholen. Marrakech is prachtig en veelzijdig. Het is een andere, mystieke wereld waar je even in stapt, en het is moeilijk te geloven dat het maar drie uur vliegen is vanuit Nederland. Ook de tweede keer vond ik de bezienswaardigheden van Marrakech prachtig. Het Bahia-paleis is een favoriet en het blijft geweldig om rond zonsondergang het plein Djemaa El-Fna-plein tot leven te zien komen.

The bad: negatieve ervaringen Marrakech

Het is alleen jammer dat je al die mooie bezienswaardigheden met zoveel toeristen moet delen. Ik vind het altijd stom van mezelf als ik zeur over โ€˜te toeristischโ€™, want ik ben zelf ook een toerist en de hele wereld heeft evenveel recht om een plek te bezoeken als ik. Maar toch. Marrakech is niet zo groot en de stad lijkt uit zijn voegen te barsten. Touringcars vol mensen voor de kleine Jardin Majorelle, honderden toeristen die selfies staan te maken in elke hoek van het Bahia-paleis, de souks die bijna alleen maar spullen voor toeristen lijken te verkopenโ€ฆhet is soms geduld oefenen. Daarom genoot ik extra van de Joodse buurt: daar had ik het gevoel dat ik even in het authentieke Marrakech rondliep.

The ugly: als Marrakech echt even niet leuk is

Zodra we de taxi uitstapten aan de rand van de medina, werden we belaagd door een groep jonge Marokkanen, die aankondigden dat we hulp nodig hadden bij het vinden van onze riad. Dat was niet zo, want we hadden een duidelijke routebeschrijving. Het zou nog geen vijf minuten lopen zijn. Een van de jongens had het logo van onze riad op ons kaartje gezien en begon mee te lopen, terwijl hij maar bleef herhalen dat hij ons โ€˜gratis zou helpen, want hij was geen gidsโ€™. Wij bleven herhalen dat we hem echt niet gingen betalen, en dat hij net zo goed weg kon gaan. Je raadt het al: dat deed hij niet. En hij ontplofte zowat toen bleek dat we hem echt geen vijf euro gingen geven. Het stomme is: uiteindelijk hebben we hem toch iets gegeven (een euro, en daar was โ€˜ie natuurlijk ook kwaad over). Je weet dat je de komende dagen nog verschillende keren door die smalle, verlaten straatjes moet lopen en je wilt dan geen ruzie hebben met mensen die daar vaak rondhangen.

Dreigen met Badr Hari

Die middag gebeurde hetzelfde toen we op weg waren naar de tanneries. Een gastje van een jaar of dertien wilde ons weer heel graag helpen om de weg te vinden. โ€œIโ€™m not a guide, I donโ€™t want money, I just want to help you.โ€ En echt: niets hielp. Vriendelijk blijven niet, boos worden niet, negeren niet, een winkel ingaan niet. Hij bleef meelopen, praten en we kregen hem niet weg. Uiteindelijk zijn we omgedraaid. Dan maar geen tanneries. En toen hadden we een woedende Marokkaan aan onze broek hangen, die dreigde dat hij Badr Hari op ons af zou sturen. Man, wat word je daar chagrijnig van!

Gewoon pech tijdens citytrip Marrakech?

โ€™s Avonds kregen we bijna ruzie op het Djemaa El-Fna-plein, toen een groep straatartiesten vond dat ze te weinig geld kreeg van ons. De volgende dag moest ik per se allerlei kruiden ruiken in een winkeltje, hoewel ik al drie keer had gezegd dat ik toch niets zou kopen. Dat maakte hem naar eigen zeggen niet uit, dus ik besloot de verkoper maar een plezier te doen. Toen ik echt niets kocht, werd hij woedend en riep hij dat hij mij heus niet nodig had, omdat hij al heel rijk was. Ok…En ik kan nog wel een paar voorbeelden noemen van vervelende contacten. Natuurlijk was dit ook een kwestie van pech, want voor hetzelfde geld heb je gewoon een relaxte tijd in de stad, net zoals wij tijdens ons eerste bezoek hadden.

Vakantie Marrakech: ervaringen zijn niet altijd leuk

Ik zou hier heel graag tips willen geven om vervelende situaties te voorkomen, maar ik heb er geen. Echt, ik kan heel goed (en geduldig!) omgaan met mensen die me dingen willen verkopen. Ik snap helemaal dat sommige locals van toeristen afhankelijk zijn. Maar als ik vijfhonderd keer vriendelijk zeg dat ik niets wil kopen/geen gids wil, en vervolgens wordt iemand kwaad omdat ik inderdaad niets ga betalen, dan weet ik het ook niet meer. Zelfs in India, waar vasthoudendheid een groot goed is, was โ€˜no thank youโ€™ op een gegeven moment wel duidelijk. In Marrakech hielp niets. Vriendelijk zijn, boos worden, negeren, niets had zin. En dat heb ik in geen enkel ander land meegemaakt.

Is Marrakech veilig?

Is Marrakech veilig? Ja, op zich wel. Ik heb 100% genoten van onze reis door Marokko. Het is een schitterend land, met overal vriendelijke mensen. Ook in Marakkech en ik heb me ook zeker niet onveilig gevoeld in de stad. Maar daar begint het toerisme wel een beetje door te slaan en sommige inwoners ruiken continu geld. Zonde, want de stad heeft enorm veel te bieden. Lees daarom vooral de alinea onder โ€˜the goodโ€™ nog een keer. Want misschien hebben wij gewoon pech gehad en heb jij een fantastische tijd in Marrakech!

Had jij tijdens je vakantie Marrakech dezelfde ervaringen? Ik hoor het graag!

Wil je meer lezen over Marokko?

94 reacties op dit artikel

  1. โ€œIk ben geen gids, ik wil je alleen maar helpenโ€ hoor ik hier vaak, ook al ben ik Marokkaan, vooral in de kleine straatjes van Fes op weg naar de leerlooierijen. Na een paar stappen, breng je naar een winkel binnen om de leaderbags te kopen. Zeg dus maar beter “La, shukran” en loop verder zonder hun hulp. Als je verdwaalt, vraag het dan aan de winkeliers.

  2. hier ook hetzelfde meegemaakt. ze vroegen 200dirham,omdat we bijna naar huis vertrokken hadden we dat geld niet meer. met 3 man sloten ze mijn vriend op in een steeg, en pakte hem steeds bij zijn jas. gelukkig is alles goed afgelopen maar heb er een nare smaak aan over gehouden, wat als ze hem met 3 man tegen de grond hadden getrapt en heb dood hadden geschopt? mensen, pas aub op met de weg is dicht ivm het bidden.. trap er aub niet in, het brengt je echt in problemen. ze loodsen je naar een straat waar geen toeristen meer zijn, een buitenwijk, en willen echt je geld hebben en stoppen niet, ze luisteren niet naar: ik kom er zelf wel uit. wij zijn eraf gekomen met 20 dirham maar het had heel anders af kunnen lopen.

    1. Wat een verhaal zeg, jee! Heel vervelend dat je dat mee hebt moeten maken, ik snap dat je hier een heel naar gevoel aan overhoudt. Ik snap echt niet waar ze mee bezig zijn daar ๐Ÿ™

  3. Hoi!
    Binnenkort reis ik ook naar Marokko en zal ik ook naar Marrakech gaan. Ik heb gelezen dat er veel โ€˜slangenmannenโ€™ zijn. Zelf heb ik nogal een fobie voor deze dieren. Kan ik ze een beetje ontwijken of worden deze echt zomaar om je nek gehangen..?

  4. Xander Van Soelen

    Op dit moment zelf in Marrakesh voor een driedaags bezoek. Vandaag zoveel ellende meegemaakt dat ik en mijn vriendin zijn gaan zoeken naar soortgelijke ervaringen.

    We hebben helaas al twee uur doorgebracht op het politiebureau om aangifte te doen van oplichting bij de leerlooierijen. Een zelfde verhaal vind je hierboven van een andere gebruiker. Via jonge inwoners wordt je aan een ‘toevallige’ voorbijganger gekoppeld ondanka dat je aangeeft geen interesse te hebben. Deze andere jongeman (zelf zijn we beide 30) liep hoe dan ook mee en stelde ons voor aan een meneer die ons we even wat wilde laten zien bij de leerlooierij. In volle verwachting dat er een kleine bijdrage gevraagd zou worden liet deze meneer ons uiteindelijk achter bij een grote leerwinkel. Aha, ze helpen elkaar aan klanten dachten we… Bij buitenkomst (en niets gekocht te hebben) stond de meneer en de jongeman ons op te wachten en vroegen om 200 dirham (18 euro). Waarop wij 20 dirham boden als kleine fooi voor de 5 minuten ongevraagde rondleiding. Hierna pakte de man 70 euro aan biljetten uit onze portemonne en nog wilde ze meer. Enorm geschrokken en van slag heb ik aardig wat trammelant staan maken maar het mocht niet baten. Hierna aangifte gedaan en zijn agenten direct de meneer gaan zoeken. Dat geeft in elk geval een goed gevoel.

    Later op de dag in een steeg in ons laatste geld buitgemaakt door twee jongens die veel op het spel leken te zetten, ‘do you want to fight?’ Was de druppel waardoor we ons laatste geld gegeven hebben, wat welgeteld 4 dirham was.

    Compleet van de kaart (eerste middag marrakesh) onszelf verteld dat we (nog?!) strenger moesten zijn tegen lastige mensen wat helaas ten koste gaat van de goede wil van anderen, die laat het duidelijk zijn: er zeker meer dan genoeg is, ook laat op straat nog net.

    Helaas batterij van de telefoon leeg dus even op mensen aangewezen. Iedereen afgewimped en naar een hotal gelopen voor hulp. Deze belden direct ons b&b en deelden hun wifi waardoor mijn vrienden haar mobiel wel kon gebruiken. De eigenaar van het hotel vroeg een jongen om even 180m mee te lopen. Nog geen twee minuten. We zeiden dat dit niet nodig was maar de beste man zei dat het goed zat. Gezien zijn hulp leek het ons prima. Eenmaal bij ons b&b vroeg hij toch een ‘present’. Nee nee en nee bleef het antwoord. Toen probeerde hij mijn vriendin te kussen op haar wang (wellicht geen kwade bedoeling natuurlijk) en sloeg zij hem weg en zelfs toen nog vragen om geld en dom blijven lachen. Nu zitten we gelukkig binnen en kwam de eigenaar van ons verblijf direct hierheen om te zorgen dat alles goed is.

    Begrijp mij (ons) niet verkeerd: van tanger tot fes tot casablanca tot chefchaouon hebben we alleen maar 10/10 ontvangst gehad. Ja ook daar zijn opdringerige lui en daar ben je ook op voorbereid maar de agressie en brutaliteit in marrakesh is voor mij ongekend. En als je er gevoelig voor bent komt het direct als intimidatie over. Morgen poging twee.

    Fijne reis en hopelijk valt het hierna mee. Verder alleen maar lof voor marroko, op marrakesh na.

    Groetjes

    1. Ah, wat super vervelend om te lezen! Dit is wel heel veel ellende voor 1 dag. Wij hadden precies hetzelfde gevoel: heel Marokko vonden we geweldig, maar naar Marrakech gaan we nooit meer terug. De brutaliteit is echt bizar. Ik hoop enorm dat jullie verdere dagen in Marrakech beter zijn bevallen!

  5. Wij zijn ook naar Marrakech geweest en wij hebben de hele vakantie ons niet op ons gemak gevoeld.
    Er zijn veel zakkenrollers en oplichters/meelopers die geld willen. Verder hadden we continu het gevoel alsof we dood gekeken werden wat uiteraard niet prettig is. Wellicht komt dit ook door onze westerse uitstraling.
    Wij gaan in ieder geval nooit meer terug want er zijn vele mooiere plekken op de wereld.

    1. Hoi Herm, wat jammer dat jullie Marrakech ook tegen vonden vallen. Zonde dat zo’n mooie stad je toch zo’n vervelend gevoel kan geven ๐Ÿ™

  6. Wauw, had een leuke stedentrip naar Marrakech in de planning, maar na al deze verhalen denk ik dat het toch iets anders gaat worden. Erg jammer, want het zag er zo mooi uit.

    1. Hoi Nicole, Marrakech op zich is ook prachtig! Veel mensen hebben totaal een problemen daar, dus wie weet hebben we gewoon pech gehad…

  7. Stephanie m

    Jammer dat je jaren terug wat dingen waren die tegen gevallen zijn.
    Wij gaan elke 3maand naar Marrakech en eerlijk nog nooit problemen gehad.
    Soms ga ik helemaal alleen met mijn zoontje en ook steeds zonder enig probleem. Ze zijn zelfs heel hulpvaardig zonder enig geld te vragen. Nu zijn we daar wel al bekend met ons gezicht dus weet niet als het ermee te maken heeft ๐Ÿ™‚
    Wij gaan nu terug vertrekken voor een maand en kijk er volledig naar uit. Ik zou zeggen: kom ik nodig je uit en toon
    je het plezierig niet opdringerige Marrakech ๐Ÿ˜‰

    1. Hoi Stephanie, fijn om te horen dat jullie nooit problemen hebben in Marrakech! Ik denk dat wij de laatste keer echt pech hebben gehad. Geniet van je komende trip, heerlijk vooruitzicht!

  8. Hoogsensitief

    Karlijn waarschijnlijk ben je gewoon een hele lieve vrouw met empathie (hsp) en dat hebben ze wellicht in de gaten. Je hebt een open en lieve uitstraling. Als je een zonnebril draagt en wat arroganter doet (niet empathisch) dan heb je vast geen last.

  9. In april gaan mijn vrouw en ik drie weken naar Marokko. Het zal een wandelvakantie worden in de Hoge Atlas, bezoek Sahara, kustplaatsje(s) en verder zien we wel. Voor ons is het de eerste keer Marokko dus we laten ons verrassen. We zijn Nepal met de hectiek van Kathmandu gewent en daar maak je ook gewoon deel uit van spel waarvan jezelf toch uiteindelijk de spelregels bepaald. Geen oogcontact maken is essentieel en gezonde Nederlandse humor wil ook wel eens helpen. Maar toch heb ik van Marrakech meer van dit soort verhalen gehoord en ik vind het ook belangrijk dat deze verhalen gewoon gedeeld worden. Dat heeft ons al doen besluiten om bij onze landing in Marrakech gelijk met een huurauto door te rijden naar een plek buiten Marrakech. Ik heb niet echt het gevoel dat ik al te veel mis wanneer wij Marrakech een beetje “links” laten liggen tijdens onze drie weken Marokko. Misschien bij terugkomst een dagje of namiddag, meer zal het waarschijnlijk niet worden. De natuur moet schitterend zijn en daar gaan we uiteindelijk voor. De rest gewoon lekker over je heen laten komen. In elk geval bedankt voor je lezenswaardig blog met goede tips!

    1. Hoi Jos, dat gaat een prachtige reis worden, de natuur in Marokko is zo mooi! Marrakech is zeker een dag waard, maar het is ook wel zo relaxed om na aankomst meteen naar een rustigere plek te rijden. Wat betreft Kathmandu: de dynamiek vonden wij daar totaal anders. Natuurlijk willen mensen je ook daar van alles verkopen en dat begrijp ik helemaal. Maar in Nepal werd het nooit vervelend, het contact bleef altijd prettig. Ook als je niets kocht. Onze ervaringen in Marrakech waren helaas anders, maar dat maakt Marokko niet minder de moeite waard. Geniet van jullie reis!

      1. Met excuses, ik had al langer voorgenomen om een kleine terugkoppeling te geven over onze Marokko reis en die was…in een woord geweldig. Alleen Marrakech heeft ons niet zo kunnen bekoren. Zoals gezegd na aankomst meteen doorgereden richting Imlil en bij terugkomst een dag in Marrakech verbleven. Mijn voorgevoel klopte wel een beetje, super toeristisch en voor mijn gevoel veel “fake” Veel last van verkopers hadden we niet echt, alleen gaven we ze daar de kans ook niet zo toe. Geen oogcontact werkt toch vaak wel. Ik heb verder niet het gevoel dat we veel gemist hebben. Een volgende keer zullen we het weer zo doen. Maar dan Marokko zelf, in een woord geweldig. Supervriendelijke mensen waar we ook kwamen. Prachtige natuur in de Hoge Atlas waar we en aantal dagen gewandeld hebben. De zuidelijke Sahara bij Mhamid, ook fantastisch, en het kustplaatsje Essaouira is ook heel goed bevallen. Veel relaxter als Marrakech. En wat ook zeer goed bevallen is is het rijden met een huurauto waar ik eerst een beetje huiverig voor was. Dat viel 100 procent mee. In de steden Marrakech en Agadir is het gewoon met de stroom mee rijden en zorgen dat je elkaar niet raakt maar daar heb je de claxon voor (-: Buiten de grote steden was het super rustig op de weg en de wegen vielen reusachtig mee. Ik had het veel erger verwacht. De rit door de anti atlas is van een betoverende schoonheid, zelfs zo mooi dat we besloten hebben om volgens jaar naar de anti atlas terug te gaan voor een aantal wandeldagen. En oh ja, de ruime Dacia Lodgy was van Samicar uit Marrakech. Voor drie weken bijna 600 euro volledig verzekerd en ze kijken verder ook niet zo nauw. Een volgende keer zal ik weer bij hun huren. Kortom. Marokko is ons geweldig goed bevallen. En Marrakech? een Engelsman in Imlil maakte er Marracash van en everething is fake.. (-:

        1. Hoi Jos, fijn om te lezen dat jullie reis zo’n succes was! Heel herkenbaar ook voor mij: wij vonden Marokko ook meer dan fantastisch, echt alleen Marrakech viel tegen. Verder is het een schitterend land waar wij ook met heel veel plezier rondgereisd hebben. Mooi ook dat het zelf rijden zo goed beviel. Het is inderdaad heel goed te doen, alleen rijden in Marrakech vond ik aan de spannende kant ๐Ÿ˜‰ Bedankt voor je uitgebreide reactie!

  10. Ik ben net terug van een reis naar Marokko, waarvan vijf dagen in Marrakech. Niet met een organisatie. Nadat ik bovenstaande berichten had gelezen had ik spijt van mijn plannen, maar ben toch gegaan. En het was fantastisch! Ik ben echt van de stad en de mensen gaan houden. Geen enkele negatieve ervaring. Misschien wat vaker nee moeten zeggen, maar dat ging om twee vrouwen met armbanden. Ik ben alleen in de medina gaan lopen, als jonge (Mwah, 38) blonde vrouw. En ik heb genoten! Ik heb een paar regels in acht genomen: ik heb me netjes gekleed. Alles bedekt. Maar nog steeds hip. Wil je een foto maken, dan vraag je dat. Wil je foto’s maken op het plein, dan geef je geld. Deze mensen staan daar niet voor niks. Ze moeten eten! Ga je door de stalletjes lopen, bereid je dan voor op chaos. Maar als je blijft lachen en het spel mee speelt, dan heb je de grootste lol. Verdwaal je, vraag dan de weg aan wat oudere mannen. In je beste Frans. En begroet ze in het Marokkaans. Jochies die je de weg willen wijzen bedank je vriendelijk en negeer je verder. Ik heb enorm moeten lachen met alle lieve mensen daar! Ik was erg wantrouwend, en daar schaam ik me nu voor. En misschien heb ik geluk gehad. Ik weet t niet. Ik heb veel toeristen gezien waarbij ik dacht: sjongejonge, jij vraagt om problemen! Dochters van 15 met amper kleren etc.
    Is het anders dan in Nederland? Ja. Kun je lekker rustig tapijtjes bekijken? Nee, voor je t weet heb je 16 tapijten in je armen. Mooie les om nee te leren zeggen.
    Marokko heeft een groepscultuur, anders dan in Nederland. Dat kan intimiderend over komen, maar het is gewoon anders!
    Zou ik ‘s nachts in mijn eentje door de jedina gaan struinen? Waarschijnlijk niet. Maar dat doe ik ook niet in Tilburg-Noord.
    Ik ga zeker terug!

    1. Hoi Kim, wat fijn dat Marrakech je zo goed bevallen is! Daaraan zie je dat wij misschien gewoon pech hebben gehad. Want ik heb alle regels in acht genomen die jij ook noemt: bedekt gekleed gaan (je ziet inderdaad toeristen in hotpants rondlopen, ongelofelijk), het vragen als ik een foto wilde maken, geld geven aan de mensen op het plein, vriendelijk bedanken, Frans spreken enz. Bij mij hielp het allemaal niets. In 2006 wel, in 2013 niet. Gelukkig dat het blijkbaar ook nu nog steeds anders kan!

  11. Oef, wel veel negatieve ervaringen. Wij hebben het heel leuk gehad. Ja inderdaad bedelaars, gidsen. Maar je moet geen oogcontact maken en niet in discussie gaan. Krachtig nee. Ze krijgen trouwens hogere straffen als ze toeristen lastig vallen. Dus police zal ook helpen. Ik heb het niet meegemaakt, maar nu is mijn man ook Berber en hij bulderdie af en toe ook wel om zich heen. Niemand die mij ongevraagd een hoedje op mocht zetten. Dat dwong ook wel respect af, want zelfs tijdens latere bezoeken (we zijn er meerdere keren geweest), was het gelijk; Aaaah Riffi Hollanda! Je moet daar ook echt pingelen. Ik liep soms weg want dan vond ik dat mijn man echt te weinig bood … maar ik heb al geleerd; daar mag je je nooit mee bemoeien …. man kocht uiteindelijk spullen voor iedereen in het hotel ….

    1. Hoi Louise, fijn dat jullie het wel leuk hebben gehad in Marrakech! Het klinkt ook alsof je man de juiste aanpak heeft gevonden ๐Ÿ™‚ Handig dat hij zo goed is in afdingen, daar kan ik nog steeds wel wat hulp bij gebruiken…

  12. Op zoek naar tips over Marrakech voor een rondreis door Marokko kwam ik hier terecht. Ik ben best geschrokken door alle reacties met soortgelijke ervaringen zoals jij ze hebt gehad. Ik kreeg er een heel naar gevoel van en we hebben zelfs besloten om uit te wijken naar een andere bestemming. Hoewel we morgen vertrekken naar een andere plek die ook lange tijd op onze lijstjes staan, is het wel jammer. Ik had graag Marokko bezocht, maar wie weet een volgende keer ๐Ÿ™‚

    1. Hoi Shamira, dat is het lastige met dit soort posts. Ik wil niemand ontmoedigen om naar een bepaalde bestemming te gaan, maar ik wil wel eerlijk zijn. Marrakech was voor ons de tweede keer geen fijne ervaring en ik wilde lezers daarvoor waarschuwen. Jammer dat je nu niet naar Marrakech gaat, want dat was natuurlijk ook niet mijn bedoeling! Gelukkig hadden we in de rest van Marokko heel andere ervaringen, dus hopelijk komt het er een volgende keer wel van, maar dan misschien op een andere plek. Veel plezier tijdens je aankomende trip!

      1. Shamira | Kompas 24

        Hi Karlijn, juist goed om eerlijk te zijn! Ik hou van dit soort posts, omdat andere bloggers nog wel eens de neiging hebben om elke bestemming en plek fantastisch te vinden en nooit eens over de mindere ervaringen te schrijven. Immers is reizen niet altijd even leuk en ik denk dat het goed is om ook die verhalen te delen. Dat we niet naar Marokko zijn gegaan is inderdaad wel jammer, maar ik gok zo dat het een bestemming is die de komende jaren vast en zeker nog wel afgevinkt gaat worden ๐Ÿ™‚

        1. Goed om te horen ๐Ÿ™‚ ! Reizen is inderdaad niet altijd fantastisch en Marrakech was voor ons zo’n ervaring. Gelukkig vonden we de rest van Marokko wel geweldig, dus ik hoop dat jij het ook nog eens kunt afvinken!

  13. Iets meer dan twee weken geleden ben ik teruggekeerd van mijn korte stedentrip (3 nachten) naar Marrakech, met gemengde gevoelens over mijn ervaringen daar. De riad waar ik verbleef (Le Jardin Des Sens) was fantastisch: prachtige, ruime kamer en heel attent, vriendelijk en behulpzaam personeel. Het eten, zowel ontbijt als diner, was heerlijk รฉn uitgebreid. Mijn eerste ervaring buiten het hotel, de ochtend na aankomst, was echter een vervelende.

    Net 100 meter op weg naar het Djemaa El Fna plein werd ik aangesproken door een uiterst vriendelijke jongeman die me vroeg waar ik heen ging en toen ik hem dat vertelde mij aanraadde om daar vooral niet heen te gaan, omdat daar op die tijd van de dag niets te beleven zou zijn. Daar had hij wel gelijk in, wist ik. Nee, ik kon volgens hem beter naar de leerlooijerijen gaan, vรฉรฉl interessanter. Daarna volgden complimenten over onze koningin Maxima en vertelde hij me dat ik opvallend veel leek op…ahum… Bruce Willis… in werkelijkheid lijk ik niet meer op deze filmheld dan Maxima op haar schoonmoeder. Maar afijn, ik besloot toch maar om te draaien en richting de looijerijen te lopen, mits de jongeman mij niet zou gaan vergezellen. Aan een ongevraagde gids had ik geen behoefte. Dat deed hij niet, dus alles prima.
    Enkele tientallen meters verder botste van achteren een andere jongeman tegen me op. Hij begon zich uitgebreid te verontschuldigen, veel omstandiger dan nodig. Een alarmbel ging bij mij af en ik lette extra goed op mijn moneybelt en cameratas. De jongeman vroeg waar ik vandaan kwam, of ik toevallig naar de looijerijen liep en ook Maxima en mijn opmerkelijke gelijkenis met Bruce Willis kwamen weer ter sprake. Dit liet een tweede alarmbel bij mij rinkelen en ik vermoedde nu dat de twee jongemannen bij elkaar hoorden en dat de tweede was ingeseind door de eerste. Ik besloot niet met hem mee te lopen als hij dat zou aanbieden. Op dat moment passeerde โ€˜heel toevalligโ€™ een derde man. Deze oudere man was volgens de jongeman werkzaam in de looijerijen, daar net op weg naar toe en ik kon hem dus maar het beste volgen. En dat deed ik. Want tja, ik was op weg naar de looijerijen, kende de weg niet, dus had ik geen goede reden om te weigeren. En paar minuten later en meerdere afslagen verder had ik geen flauw idee meer waar ik was en mรณest ik wel blijven volgen.

    Aangekomen bij de looijerijen werd ik afgeleverd bij weer een andere jongeman die mij kennelijk al verwachtte en mij ongevraagd een korte, grotendeels onverstaanbare rondleiding gaf die eindigde bij โ€“ natuurlijk โ€“ een winkel in tapijten en lederwaren, waar de eigenaar zijn best deed mij over te halen een tapijt, tas of jas te kopen. Ik beperkte mijn aankoop tot een riem, waarna de eigenaar (die zijn best deed om in mijn portemonne te kijken) mij naar een nabijgelegen winkel begeleidde, een bezoekje dat eindigde met de aankoop van een paar zakjes kruiden. Buiten stond de jongeman die mij had rondgeleid me op te wachten. Hij wilde een vergoeding voor zijn tijd en de rondleiding. Met minder dan 200 Dirham (ca. 18 euro) nam hij geen genoegen. Een riante beloning voor 10 minuutjes werk in een land waar het minimumloon iets minder dan 250 euro per maand bedraagt โ€ฆIk wilde graag terug naar bekend terrein en ruzie leek mij niet handig, dus ik betaalde, waarna ik prompt werd afgeleverd bij weer een andere, mank lopende jongeman, die mij naar het Djemaa El Fna plein zou brengen. Ik zag de volgende 200 Dirham in gedachten al uit mijn portemonnee verdwijnen en overwoog heel even om hem na aankomst op het plein er uit te lopen, maar verwierp die gedachte meteen weer. De kans dat ik hem of zijn kompanen nog eens tegen zou komen was immers tamelijk groot. Kennelijk had hij toch met de mogelijkheid dat ik er vandoor zou gaan rekening gehouden want bij aankomst op het plein werden we opgewacht door, jawel, weer een andere jongeman. Samen vroegen / eisten zij 200 Dirham. Afpingelen was er niet bij, dus ik betaalde, toch opgelucht dat ik van deze lui af was. Deze vervelende ervaring beรฏnvloedde mijn stemming voor de rest van de dag.

    Hierna nam ik plaats op een terras aan het Djemaa El Fna plein, waar ik werd nog vele keren werd benaderd door schoenpoetsers, horlogeverkopers, etc., maar deze waren relatief makkelijk af te poeieren. De volgende dag werd ik op weg naar het Bahia paleis nog 8 of 9 keer aangesproken door mannen die me de weg wilde wijzen (โ€œroad is closedโ€, โ€œnothing to see there, follow meโ€, etc.) maar ik had me hier inmiddels op ingesteld en door vriendelijk maar vooral beslist te weigeren en door te blijven lopen wist ik ook deze mensen makkelijk van me af te schudden. Vervelend vond ik het echter wel. Een korte aarzeling, even op de kaart of mobiel kijken en de โ€˜gidsenโ€™ doken op je af. Dus ik leerde al snel ogenschijnlijk heel zelfverzekerd door te lopen, zelfs al wist ik dat ik aan het verdwalen was, en om alleen de navigatie te checken achter de beschutting van een geparkeerde auto, transformatorhuisje en dergelijke. Heel vermoeiend om voortdurend op je hoede te moeten zijn. Paleis Bahia was een verademing, omdat daar bijna alleen maar toeristen rondlopen en ik kon ontspannen.

    Al met al kan ik niet terugkijken op een prettig verblijf in Marrakech, ondanks de fantastische riad. Was mijn eerste ervaring een betere geweest, of had mijn verblijf enkele dagen langer geduurd, dan was het mogelijk heel anders geweest. Erg jammer vond ik ook dat ik niet vrijuit kon fotograferen. Dat ontdekte ik pas na het boeken van de reis, maar dat kan ik alleen maar mijzelf verwijten. Ik had me even moeten inlezen alvorens te boeken. Uiteindelijk heb ik nauwelijks fotoโ€™s gemaakt. Spijtig, een vakantie zonder fotoโ€™s is voor mij geen vakantie. Ik zie mezelf niet meer terugkeren. Mijn eerstvolgende stedentrip zal een Europese bestemming hebben: Krakau .

    1. Hallo Marnix, wat jammer om te lezen dat het verblijf tegenviel. En wat balen dat je twee keer 18 euro hebt moeten betalen, ik kan me voorstellen dat deze hele ervaring niet bepaald een goede introductie was op Marrakech. Ik hoop dat Krakau je een stuk beter bevalt en dat je met prachtige foto’s thuiskomt!

    2. Bizar! Dit (leerlooi) geval is ons vandaag ook overkomen. Woord voor woord exact hetzelfde. Tot de 200 dirham aan toe. We hadden amper geld op zak gelukkig maar zijn hierna direct naar de politie gegaan iets verderop. Waarna twee agenten direct zijn gaan zoeken naar de, in ons geval, oudere man die ons de plek liet zien en naar de winkel bracht. Hopelijk hebben ze hem gevonden en is de boodschap overgekomen.

      1. Dit is ons gisteren ook overkomen. De oudere man bij de stinkende leerlooierij. Wilden op zich wel een poef meenemen. Vroegen ze 390 euro voor. Later op de markt eenzelfde gekocht voor 30 euro haha! Een avontuur waarin ik me wel onveilig heb gevoeld! Je weet gewoon niet wat er gaat gebeuren. Voor hetzelfde geld beroven ze je van top tot teen. Wij zijn er met 10 euro vanaf gekomen en kunnen er nu achteraf om lachen. gelukkig hadden we een kaart offline gezet op onze telefoons en konden we de weg terug vinden, want ze laten je gewoon ergens achter.

  14. Net terug uit Noord Marokko en herkenbare ervaring in Fez. Opdringerigheid, onbeschoftheid, vriendelijkheid in ruil voor geld, voerde bijna de boventoon. De sfeer was rauw. Je moest steeds op je hoede zijn. Gelukkig ook wel positieve ervaringen, maar een ontspannen vakantie werd het daardoor niet helemaal. Had in het voorjaar in Cambodja heel andere ervaringen. We zouden graag meer van Marokko zien, naar twijfelen of we nog een keer een poging wagen.

    1. Wat jammer dat jij ook zo’n ervaring hebt gehad! Ik kan me voorstellen dat je dan twijfelt of je meer van Marokko moet gaan zien. Als ik alleen onze tweede Marrakech-trip had gedaan, had ik hetzelfde gehad. Maar toch: Marokko is zo mooi. En juist buiten de steden zijn de gastvrijheid en vriendelijkheid heel groot. Jammer dat het in de steden vaak zo anders is.

  15. Hoi,

    Ik ben in mei een week in Marrakesh geweest samen met een vriendin. Wij hebben ook een soortgelijke ervaring gehad. We zijn meerdere malen lastig gevallen en ook hebben wij allerlei manieren geprobeerd om er mee om te gaan maar niks hielp. Wij sliepen in een Hostel en daar hebben we meerdere reizigers ontmoet die hetzelfde hadden. Dit hadden we niet echt verwacht omdat je op internet eigenlijk alleen maar hele positieve artikelen leest. De stad zelf is echt fantastisch het is alleen jammer dat veel locals erg gefocust zijn op de toeristen en geld en dit kan negatief uitpakken. Zo zijn wij al 2 keer uitgescholden omdat we niet bij een kraampje wouden eten en niet mee wouden naar een winkel van een local. Ook zijn we regelmatig achtervolgd door zogenaamde guides die zogenaamd geen geld wouden. Maar als je, je hierop voorbereid dan kun je echt een goede tijd hebben. Wij hebben vooral de laatste dagen een hele leuke tijd gehad. Wie weet als ik een volgende keer ga heb ik er weer minder last van, je weet het nooit hoe het gaat elke vakantie is weer anders. En tegelijkertijd hebben we zulke lieve locals heb ontmoet waardoor we ons in een korte tijd thuis voelde in Marrakech. En dat was heel bijzonder. Ik denk ook omdat je overal thee krijgt dat je er een huiselijk gevoel van krijgt. Maar om een lang verhaal kort te maken: voor mij zat er een keerzijde aan maar ik had het echt niet willen missen. En ik zou zelfs teruggaan wanneer de tijd rijp is.

    P.s:

    Pas op voor de ”Taxi Maffia” die je op het vliegveld staan op te wachten. Niet zomaar instappen want dit ging bij ons mis (we hebben โ‚ฌ30 betaald om naar het centrum te komen terwijl je er voor โ‚ฌ10 kan komen.)

    Groetjes ๐Ÿ™‚

    1. Hoi Kari, echt een heel herkenbaar verhaal! Fijn dat jullie het de laatste dagen zo leuk hebben gehad, want zo is het inderdaad: het is elke keer weer anders. De eerste keer Marrakech hadden we totaal geen problemen en de tweede keer was het best erg. Zeker dat uitschelden omdat je ergens niet wilt kijken of niets wilt kopen vind ik onbegrijpelijk. Wat willen ze daar mee bereiken? Gelukkig zijn er ook meer dan genoeg lieve mensen in Marrakech. Het blijft dubbel, maar inderdaad: ik had het ook niet willen missen. Dank voor je reactie!

  16. Ik ben hier nu nog met mijn dochter,we zijn Tunesie en Egypte gewend en verwachtten in de Medina van Marrakech soort gelijke taferelen maar het was even schrikken.
    Ze blijven je lastig vallen en deverkeerde kant op sturen of meelopen ongevraagd en ook nog voor je je hand kan wegtrekken en “fraaie” henna tatoeage.Dus je leert daar heel snel van.Als je houding enigszins aanpast en vriendelijke maar streng no thank you zegt en blijft doorlopen gaat het een stuk beter en dan zie je wel weer die lieve grappige behulpzame mensen.We hebben een toptijd hier nu!Het is een werkelijk sprookje alle nieuwe ontdekkingen overdag

    1. Hallo Betty, wat fijn om te lezen dat jullie een manier hebben gevonden die voor jullie werkt! Marrakech is in de basis ook prachtig en sprookjesachtig, dus heel goed dat dat weer de bovenhand heeft gekregen. Heel veel plezier nog!

    2. Jee…ik ben erg geschrokken van de verhalen die ik hier lees. Eerder deze week heb ik in een soort van opwelling een reis geboekt naar Marrakech voor begin oktober, met 3 overnachtingen in een riad midden in de medina. Maar wat heb ik nu spijt! Tegen mijn karakter in ben ik nu impulsief geweest en heb de reis geboekt alvorens me goed in te lezen….dom,dom,dom….Ik ga vooral op reis voor het maken van foto’s, met name van mensen, straatfotografie (landschappen en architectuur interesseren mij niet zo) en kennelijk blijkt Marrakech voor dit doel juist een van de minst geschikte reisbestemmingen te zijn! Zo heb ik geconcludeerd na de laatste ervaringen van veel mensen op vele websites te hebben gelezen. De grote kans opdringerig zelfs agressief bejegend te worden schrikt mij behoorlijk af. Wanneer ik dan ook nog op meerdere sites lees dat het onverstandig is om ‘s avonds alleen door de medina te lopen, dan zakt de moed me helemaal in de schoenen. Ik, alleen-reizende westerse man van middelbare leeftijd, met cameratas met kostbare inhoud om mijn schouder gehangen, wil me veilig voelen en zonder angst (of continu de portemonne hoeven te trekken om dan foto’s te kunnen maken die niet meer spontaan zijn) mijn camera kunnen richten. Dat lijkt er in Marrakech allemaal niet in te zitten. Ik denk er dan ook hard over om maar niet te gaan….de riad kan ik annuleren, de (prijzige) vliegreis niet, dus het zou me veel geld kosten. Maar hoe meer ik lees, des te minder zin ik heb om nog wel te gaan….

      1. Hallo Marnix, wat vervelend dat je nu twijfelt of je wel moet gaan! Ik zou je toch echt aanraden om gewoon te gaan. De kans is namelijk groot dat het erg meevalt. Mijn artikel is echt niet bedoeld om mensen af te schrikken, maar vooral om te waarschuwen. Wij hadden de tweede keer dat we Marrakech bezochten heel wat gezeur, maar de eerste keer niet. Er zijn ook genoeg mensen die alleen maar positieve ervaringen hebben met Marrakech. Het is een beetje een kwestie van geluk of pech hebben. Probeer gewoon iedereen te negeren die je ongewenst aanspreekt, dat is waarschijnlijk het beste.

        Wat betreft je fotografiezorgen kan ik als mede-fotografiegek het volgende zeggen: qua straatfotografie is Marrakech een paradijs. Marokko in z’n geheel is zo ongelofelijk fotogeniek, veel beter wordt het niet in de wereld. Mensen fotograferen, echte portretfotografie, is er wel erg lastig. Dat vond ik zelf ook vervelend, want de mensen zijn er vaak prachtig. De kans dat je af en toe opdringerig bejegend wordt, is ook groot. Maar dat weet je nu en daar kun je rekening mee houden. Ik heb me in Marrakech ondanks dat nooit onveilig gevoeld. Ik denk dat dat een kwestie van gezond verstand is, net als op elke plek: houd je spullen goed in de gaten, draag je fototas op een manier waarop ‘ie niet van je schouder kan worden gerukt en loop niet midden in de nacht in je eentje rond te zwerven. Gewoon ‘s avonds ergens eten in de medina en dan teruglopen naar je hotel moet geen enkel probleem zijn. Ik hoop echt dat je toch gaat, want Marrakech is erg mooi. Het kost je veel geld als je annuleert en dat is zonde. Valt Marrakech je tegen? Dan ben je er maar drie nachten en dat is zo voorbij. Heel veel succes met de beslissing!

        1. Dank je wel Karlijn voor je uitvoerige reactie en bemoedigende woorden. Misschien moet ik me inderdaad niet laten afschrikken en maar gewoon gaan. Er zijn zoals je zegt immers ook mensen die juist zeer positief zijn over hun verblijf in Marrakech. Ga ik wel, dan heb ik zowel kans op een mooie of een onprettige reiservaring, ga ik niet, dan ben ik niet alleen veel geld kwijt, maar ontneem ik mijzelf in ieder geval elke kans op een mooie tijd in Marrakech. Misschien moet ik het risico dus maar nemen. Het zijn inderdaad ook maar drie nachten en dat moet te doen zijn, Bedankt!

          1. Graag gedaan! Ik hoop echt dat het een geweldige trip wordt ๐Ÿ™‚

  17. Danielle Van Praag

    Hoi Karlijn ,
    Net voor de tweede keer terug uit Marrakech ๐Ÿ™‚ …
    Onze gastvrouw had ons een gouden tip gegeven !
    Haal gewoon je GSM boven en doe alsof je opneemt of een foto maakt en zeg ” Ik ga naar la police” … met de nadruk op het laatste woord , gegarandeerd dat ze “wegvliegen” ๐Ÿ™‚ …

  18. Hoi Karlijn
    Wij (mijn dochter van 13 en mijn vrouw) zijn net thuis van een weekje Marrakech.
    Na meerdere male Aziรซ te hebben bezocht was dit onze eerste keer grondgebied Afrika.
    Eerlijkheidshalve was ik met wat weemoed vertrokken na het lezen van meerdere negatieve reisverslagen over Marrakech, maar bij thuiskomst kan ik alleen maar positief praten over deze indrukwekkende stad.
    Het beroemde Djemaa El Fna plein waar we op 100 meter van logeerden in Riat Azalia gaf ons in het begin een onrustig gevoel, het overvalt je wat, maar na 2 dagen geklimatiseerd te zijn in deze stad geniet je ten volle van het spektakel van het plein!
    Wanneer je zit te eten op het plein komt er elke minuut wel iemand aan je tafeltje voor uurwerken, armbandjes, gsm’s of weet ik wat te verkopen, maar een simpel “nee” gebaar volstaat om duidelijk te maken dat je niets wenst te kopen, we zijn op 4 dagen tijd nooit lastig gevallen geweest op het plein of in de stad. integendeel de hospitality van de mensen is superieur, wij waren totaal verloren gelopen in de souks en werden zeer gedienstig de weg gewezen naar het plein.
    De volgende dag gingen we een uitstap maken naar het Ourika gebergte waar naar een uur rijden mijn dochter zich niet goed voelde, was geen probleem om terug te keren naar de stad, volgende dag stipt om het zelfde uur onze reis naar de bergen opnieuw verdergezet zonder een extra vergoeding te rekenen, onze gids tijdens de trektocht was zeer behulpzaam en bezorgd bij het wandelen op smalle paden naast de afgrond, bij terugkomst in Marrakech had ik een splinter van een stukje hout in mijn hand, natuurlijk geen pincet bij, maar met de hulp van de vriendelijke handelaars in de souks heb ik uiteindelijk toch een NeHafe (pincet) kunnen bemachtigen.
    Wat een prachtig land en lieve mensen, we gaan in september terug voor een meerdaagse trekking door het prachtige atlas gebergte waar we te gast mogen zijn bij Youssef en zijn familie die onze taxichaffeur was en een vriend voor het leven ๐Ÿ™‚
    Groetjes Bart

    1. Hallo Bart, wat fijn om te lezen dat jullie het geweldig hebben gehad in Marrakech! Onze eerste trip naar de stad was ook fantastisch, het was het tweede bezoek waarbij we pech hebben gehad met een aantal incidenten. Gelukkig dat jullie ervaring wel helemaal goed was. Ik vind Marokko verder een schitterend land wat ik iedereen aan zou raden. Een meerdaagse trekking maken lijkt me daar ook geweldig, alvast heel veel plezier met de voorpret! En erg leuk dat jullie daar te gast gaan zijn bij een lokale familie ๐Ÿ™‚

  19. Happily back from Marrakech. So far, my worst travel experience ever and I would not recommend visiting. We’ve been hassled, harrassed and threatened every day. It didn’t matter that I was – besides head and face – fully covered and walked with my husband: groups of young men called me nasty words … The worst experience was a group of five young males who threatened my husband and forced him to give them money … And, almost forgot this one, I’ve been called a racist because I refused something to buy in a shop we’re forced to go into …
    The prices for food are comparable to Europe and sometimes are even much higher. Berlin is cheaper … .

    I feel sorry for the many hardworking and friendly locals, because a severe bunch of people with bad manners destroys (the image of) this city and also the livelihood of the good ones: like the women cooperative who makes Argan products and gives a chance for employment to females with a very difficult labour market position (e.g., illiterates, divorced) ….

    1. Hi Nick, I’m really sorry you had such a bad experience in Marrakech! It really sounds awful, and being called a racist is especially bad ๐Ÿ™ I can imagine how you felt, I had a similar experience in a shop there. I also agree with your last remark, because of course it’s the good and friendly locals who suffer from the acts of a small group of bad ones…

  20. Ben in 2014 ook in Marrakech geweest en vond de medina erg mooi. Helaas werd onze verblijf daar volledig overschaduwd door de agressie van mensen die geld willen, op het plein met de kraampjes was het nog het ergst. Nadat 4 jongens ons bijna fysiek aan een tafeltje bij 103 hadden gewerkt vroeg ik aan andere toeristen hoe het eten daar was, bij 20 waar ze gisteren gegeten hadden was het wel beter. Dus ik sta op en ik heb werkelijk moeten duwen en (bijna slaan) om er weg te komen, er werd fysiek aan me getrokken en agressief gevraagd wat andere toeristen mij verteld hadden. Overdag was het niet veel beter, super vriendelijke marokkanen die veranderen in duivels als ze merken dat je niet doet wat zij willen en ja geld is daarbij altijd het uitgangspunt. Als ik nu terug kijk heb ik in 3 dagen minstens 8 vervelende incidenten meegemaakt. Zelfs de Medina leek reรซle prijzen te rekenen, iets duurden dan in de stad voor het avondeten, bij afrekenen was het ineens wel ik euro’s pfff. Voor mij dus geen Marokko meer, nooit Marokko meer!

    1. Hoi Frank, wat jammer dat jouw ervaringen ook zo waren in Marrakech. Geld lijkt inderdaad altijd het uitgangspunt en je moet aan de verwachtingen van de locals voldoen (ook qua hoogte van bedragen), anders worden ze boos. Ik werd er ook helemaal gek van. Toch zou ik nog gerust teruggaan naar Marokko, ik vond het een prachtig land. Buiten de Marrakech hebben we geen vervelende ervaringen gehad en we zijn er toch bijna drie weken geweest. Maar nog een keer Marrakech: dat hoeft van mij ook echt niet!

  21. Hier nog een ervaring in Marrakech, ik verdenk de aanprijzers bij de eetstalletjes van een complot met de zakkenrollers die rijkelijk aanwezig zijn.
    Je gaat zitten en als je afrekent, (wat altijd meer is als waar voor je naar binnen bent gelokt). Dan ziet de aanprijzer waar je, je geld stopt.
    Dit geeft hij door aan de zakkenrollers elders op het plein.
    Zelf ondervonden, maar doordat ik mijn geld aan een bodyalarm had vastzitten, gaf dit een hels kabaal, Daardoor schrok men zo erg, dat men losliet en ik mijn geld nog had. Ik was van plan om aan bedelaars het meeste weg te geven, maar door dit voorval direct naar het hotel.
    En Marokko eens en nooit meer. Er zijn veel landen waar ik me prettiger voel.

    1. Hoi Antoon, bedankt voor je reactie! Wat vervelend zeg. Gelukkig dat je dat bodyalarm had, dan ben je goed weggekomen. Wel heel jammer dat dit gebeurde, want het verpest je hele beeld van een bestemming. Ik vond Marokko prachtig, maar naar Marrekech zal ik niet snel meer teruggaan…

  22. Ik herken heel erg je verhalen over Marrakech! Wij hebben ook hetzelfde gevoel over gehouden! Ik vind het nog steeds een hele mooie stad maar je moet er wel een olifantenvel voor hebben. Opdringerige verkopers, mensen die je zogezegd gidsen om dan geld te vragen, geen nee aanvaarden… maar met zo’n massa toerisme werk je het ook wel een beetje in de hand denk ik. Op zich moet je proberen te genieten en jezelf daarvoor afsluiten en opdringerige verkopers negeren en gewoon doorlopen. Dat klinkt hard maar het werkt wel. We hebben trouwens ook wel hele lieve mensen ontmoet. Het is niet voor iedereen ๐Ÿ™‚ dat is een feit.

    1. Helemaal mee eens! Marrakech is echt een beetje ten onder gegaan aan haar eigen succes, hoewel ik gelukkig ook van veel mensen de reactie kreeg dat ze het er geweldig vonden. En het is natuurlijk ook een mooie stad, ik werd alleen horendol van die verkopers. En dan vooral hun misplaatste woede als je niets kocht. Proberen te verkopen vind ik prima en dat snap ik, maar die boosheid vond ik echt moeilijk. Zoals je zegt hebben we gelukkig ook heel veel lieve mensen ontmoet, fijn dat dat voor jullie ook gold. Ik vond Marokko geweldig, alleen Marrakech viel ons de tweede keer erg tegen…

  23. Ik ben als alleenstaande zeer veel op reis, maar Marrakech eens en nooit meer. Een voorbeeld, de opdringerigheid is op het criminele af.
    Vaak worden jongere Marokkanen in Nederland laten we zeggen als lastig ervaren (dit is zacht uitgedrukt). Dan hoor ja in Marokko zijn ze anders, nou mooi niet.
    Bij restaurants wordt voor een bepaalde prijs naar binnen gelokt, als je af moet rekenen is het vaak het dubbele.
    Voorbeeld op het beroemd plein of beter gezegd het beruchte plein zelfde laken en pak. Je gaat zitten voor 100 dirham je moet afrekening 200 dirham en men is dan nog kwaad, ja op ruzie af, Dat je bij zulke afzetterij geen fooi wenst te geven.
    En zakkenrollers zijn er in overvloed, zelf ondervonden.

    1. Hallo Antoon, wij vonden Marrakech ook lastig. Zakkenrollers heb je overal, hoe vervelend ook, maar de ‘verkooptrucs’ gingen er echt veel te ver. En inderdaad: nog kwaad worden ook als je er niet in mee gaat! In de rest van Marokko hebben we deze problemen helemaal niet gehad, we vonden het een heerlijk land met heel vriendelijke mensen. Maar in Marrakech hadden we pech, ik zou er dan ook niet meer snel naartoe gaan…

  24. heej ik kwam dit stukje toevallig tegen, en wilde ook graag even mijn ervaring achter laten. want die is namelijk echt het tegenovergestelde haha.

    ik ben nu 3 keer in marrakech geweest afgelopen 3 jaar. en vind de stad echt geweldig. mede door de inwoners. natuurlijk proberen ze zoveel mogelijk geld te verdienen, maar mijn ervaring is als je daar op een leuke manier mee omgaat dat ze zelf daar ook op een leuke manier mee omgaan.
    de laatste keer had de taxichauffeur ons verkeerd afgezet, en we wisten echt niet waar we moesten zijn. we hebben echt zeker 10 keer op straat gevraagd (echt een doolhof was het haha), en iedereen hielp ons goed terwijl ze niet eens een woord engels spraken. en ze vroegen niet eens om geld. op een gegeven moment toen we er weer een beetje verdwaald bij stonden kwam zelfs een groepje mannen vragen waar we moesten zijn, en ook die hielpen ons de goede richting uit zonder ook maar om een cent te vragen. het enige wat ze deden was toen we ze eind van de avond weer tegen kwamen vragen of we een leuke avond gehad hadden.
    zo ook een taxi chauffeur die ons naar een restaurant bracht, maar vond dat het er gesloten uit zag, even ging checken en ons uiteindelijk naar een ander restaurant bracht. die vroeg ook niets meer dan het afgesproken bedrag (natuurlijk wel wat extra’s gegeven)
    nog een leuk taxi verhaal: we gingen ergens heen, en de taxichauffeur zou ons ook weer op komen halen. toen we op de heenweg wilde betalen, zei die van ooh, doe straks maar. wat een vertrouwen! we hadden ook gewoon een andere taxi kunnen pakken.

    nog wat positieve verhalen over het plein. de eerste keer toen we naar wat muzikanten gingen luisteren, kwamen ze rond met zo’n bakje voor geld. dus wij doen er ook wat in (wat ik eerlijk gezegd ook neit meer dan normaal vind, als je daar staat te luisteren. doe ik in nederland ook!) we deden omgerekend 2 euro ofzo, maar dat bleek schijnbaar kei veel te zijn, dus we werden meteen helemaal mee naar voren genomen. al die muzikanten ons helemaal bedanken enzo en kregen stoeltjes en ene paar minuten later stond ik mee te dansen in die kring (niet dat ik daar op stond wachten ofzo haha, maar het was wel echt heel vriendelijk allemaal )

    en de laatste keer waren we opzoek naar een leuk restaurant waar ze ook een wijntje schonken in de buurt van het plein, dat blijkt nog best moeilijk te zijn tijdens de ramadan, maar ook weer allemaal mensen die ons hielpen. uiteindelijk kwam er een jonge die ons naar een restaurant bracht, en ons smakelijk eten wenste en al weer weg was voordat we uberhaubt iets konden geven.

    laatste keer had ik ook henna op mijn hand staan zonder dat ik het wilde. ik zei 3 keer tegen haar dat ik toch niet ging betalen. natuurlijk proberen ze het dan wel. en halen ze boekjes erbij met de prijzen erin. vet duur. toen heb ik haar rustig uitgelegd dat ik helemaal geen henna wilde en dat haar ook duidelijk had gezegd, dus niet ging betalen. uiteindelijk wel 2 euro gegeven omdat ik het wel heel zielig vond om niets te geven. ze was er toen niet blij mee, maar een uurtje later kwam ik dr weer tegen en ze zwaaide en groette ons wel nog vriendelijk.

    sorry heel verhaal geworden, maar ik wilde graag mijn positieve ervaring delen haha. snap dat als jij zo’n negatieve ervaring hebt gehad dat je dat ook wilt delen, maar omdat ik zelf zo’n goede ervaring heb gehad ( 3x zelfs) , voelde het een beetje als mijn plicht om voor ze op te komen ๐Ÿ™‚

    je blog is trouwens erg leuk. ben een beetje rond aan het neuzen. vet dat je op wereldreis bent! ben stiekem wel een beetje jaloers haha. geniet er nog heel erg van.

    groetjes diana.

    1. Hoi Diana, bedankt voor je reactie! Fijn dat jij betere ervaringen had in Marrakech dan wij! De eerste keer dat wij er waren hadden we ook nergens last van, maar de tweede keer viel zwaar tegen. Ik heb alle begrip voor mensen die iets willen verkopen en ik heb er ook alle geduld mee. Maar in Marrakech werd het echt heel vervelend. Ik vind het zo raar dat je gedwongen wordt om naar een verkoopverhaal te luisteren, terwijl je al tien keer hebt gezegd dat je echt niets gaat kopen. Dan luister je uiteindelijk maar beleefd en dan word je uitgescholden als je echt niets koopt. Ja hallo! Jouw henna-verhaal vind ik daar ook een goed voorbeeld van. Je hebt toch nergens om gevraagd? Dat betekent overigens niet dat we alleen maar vervelende dingen hebben meegemaakt, want Marrakech is ook gewoon een mooie stad. Maar twee bezoeken was voor ons genoeg…Gelukkig dat jij er positiever over denkt, wij hebben misschien gewoon pech gehad de tweede keer!

  25. Net terug uit Marrakech en je ervaring is zo herkenbaar. Wij vonden het een hele mooie, boeiende stad, maar werden gek van de wegwijsmaffia. Vooral heel vervelend dat ze niet van ophouden weten hoe duidelijk je ook zegt dat je wilt dat ze ophouden je te volgen. Ik snap ook niet zo goed wat ze op deze manier denken te bereiken. Geld ga je ze toch niet geven, terwijl veel meer toeristen dat wel zouden doen als ze niet zo opdringerig zouden zijn.

    Als je in de meer toeristische delen blijft is het wel te doen, maar zodra je een beetje van de gebaande paden afwijkt, werd de sfeer onaangenaam. Zeker voor mijn mooie blonde dochter van 15 jaar. Ondanks lange rok en lange mouwen!

    Jammer dat dit zo de ervaring beรฏnvloedt dat we het daar over hebben in plaats van hoe leuk en mooi de stad is.

    1. Hoi Irene, bedankt voor je reactie en wat jammer dat jullie ook last hebben gehad van de ‘wegwijsmaffia’ (mooi woord hiervoor trouwens!). Ik ben het helemaal met je eens: ik snap ook echt niet welke gedachte er achter deze tactiek zit. Toeristen worden er alleen maar heel boos van en er ontstaan constant vervelende situaties. Daar wordt niemand wijzer van! Erg jammer ook dat je dochter er zoveel last van heeft gehad, dat is helemaal vervelend. Zonde, want wat je zegt: Marrakech is op zich een hele mooie stad. Maar als wij het erover hebben, volgt er altijd een ‘maar’. En dat zou niet zo moeten zijn!

  26. Wat jammer zeg, dat de opdringerigheid van de mensen zo’n stempel op jullie reis heeft gedrukt. Dat kan je echt een nare bijsmaak geven.

    Marrakech is wel een plek waar ik heen zou willen, vooral vanwege de ‘good’ en de prachtige kleuren, maar ik ben nu toch wel een beetje terughoudend…

    1. Hoi Yvon, de opdringerigheid in Marrakech was inderdaad vervelend. Maar het heeft zeker geen stempel op onze reis gedrukt hoor! We waren drie weken in Marokko en ik vond het eigenlijk overal geweldig. Alleen in Marrakech hebben we wat gedoe gehad. Ik zou je ook zeker niet afraden om naar Marrakech te gaan. Maar misschien is het wel leuk om het te combineren met Essaouira aan de kust, daar is het heerlijk relaxed. Een mooie gelegenheid om meerdere kanten van Marokko te zien!

  27. dat gekleurde is ook mijn beeld v marrakech! En bsh vervelend v die mensen die je dan toch ineens moet betalen hรจ, ook al zeggen ze van niet!

    1. Hoi Evelyn, het is inderdaad echt heel irritant, dat gezeur over geld! Als ze beginnen te roepen dat je niets hoeft te betalen, weet je al hoe laat het is ๐Ÿ˜‰ Wel jammer dat jij ook zo’n beeld van Marrakech hebt…

  28. Och het is daar behoorlijk door gedraait omdat diegenen die vroeger gingen direct de portemonnaie trokken en veel te veel gaven.
    Voor je naar dit soort landen gaat zou je je eerst eens iets moeten verdiepen in de economie, inkomens etc. scheelt heel wat ellende achteraf en zeker voor diegenen die na jou daarheen gaan.
    Ik heb ‘n 10 – 15 jaar geleden mensen gezien die aan dat aardige kamermeisje na ‘n verblijf van 10 dagen haar 20 gulden/euro fooi gaven. In die zelfde periode verdienden die meisjes 65 euro per maand, dus je kunt je wel indenken wat ze van de toeristen gaan verwachten.
    Maar enfijn even een tip voor dit soort opdringerig gedrag: Gewoon even zeggen dat je de “Police Touristique” erbij gaat halen, dan zijn ze zo weg.

    1. Hoi Richard, bedankt voor je reactie! Het is inderdaad behoorlijk doorgedraaid op sommige plekken in Marrakech. Hoe dat precies komt durf ik niet te zeggen, misschien heeft het inderdaad wel te maken met eerder gedrag van toeristen. De bedragen die jij noemt zijn in elk geval helemaal buiten proportie. En bedankt voor de tip wat betreft de Police Touristique!

  29. Ai wat jammer dat je niet optimaal kon genieten van een toch wel mooie stad zo te zien.

    Mijn vriend heeft een Marokkaanse collega en die roept altijd ‘AUB mensen ga niet naar Marrakech, daar word je niet gelukkig van en je portemonnee ook niet.’ Ik begin dat nu al iets beter te snappen.

    Heb je nog geprobeerd om in het Marokkaans ‘oprotten’ ofzo te leren?

    Goed om ook dit soort ervaringen te delen!

    Groetjes

    1. Hoi Saskia, bedankt voor je reactie! Het was inderdaad jammer. Want Marrakech is op zich echt heel mooi! Wel grappig dat de Marokkanen zelf ook de nadelen zien. Wij hoorden het ook al van onze gids tijdens een trekking: die was de stad ontvlucht omdat het daar alleen nog maar om geld draaide. Ik heb trouwens geen Marokkaanse woorden geleerd om mensen weg te jagen. Die dreiging van Badr Hari hing zo boven mijn hoofd, ik durfde niets meer te zeggen ๐Ÿ˜‰

  30. Ja vervelend is de opdringerigheid in Marokko soms wel.. Zo heb ik op het Djemaa el Fna gehad dat een vrouw maar door bleef drammen over het zetten van henna. Ik hoefde het gewoon echt niet maar ze bleef maar doorgaan. Op een gegeven moment heeft ze mn arm vastgepakt en er gewoon iets op gekladderd. Ik was helemaal flabbergasted: echt ZO ongelofelijk associaal! En daarna nog boos worden ook als ik geen geld geef. Ik heb wel 20x gezegd dat ik het niet hoef en dat ik het echt niet ga doen..

    1. Dit voorbeeld is helaas precies wat ik ook heb meegemaakt: je wilt iets niet, bent daar heel duidelijk over, iemand doet het toch en is vervolgens boos als je niet betaalt. Onbegrijpelijk. Wel jammer dat jij deze ervaring ook had ๐Ÿ™

  31. Goed dat je hier ook aandacht aan besteedt. Ik hoor helaas steeds meer negatieve verhalen over Marrakech. Zou men daar niet doorhebben dat toerisme eigenlijk een heel belangrijke bron van inkomsten is of wat? Alhoewel de verschillen tussen arm en rijk waarschijnlijk enorm zullen zijn. Dit soort dingen zijn voor mij serieus een reden om voorlopig lekker andere bestemmingen op te zoeken ๐Ÿ™‚

    1. Hoi Sandra, geen idee wat die vervelende mensen denken! Niet zoveel, waarschijnlijk ๐Ÿ™‚ Het verschil tussen arm en rijk is volgens mij geen reden voor zulk gedrag. Ik ben in de armste dorpjes in India en Nepal geweest en helemaal nergens werd er op zo’n manier gereageerd. Juist het tegenovergestelde: op de meeste arme plekken ontmoet je zoveel vriendelijke en gastvrije mensen die zelf niets hebben, maar alles met je willen delen. Een keer een vervelende ervaring is voor mij dan ook geen reden om niet naar een land toe te gaan. Als ik aan Marokko denk, denk ik vooral aan het jongetje in de Dades Vallei dat ons appeltjes kwam brengen en de familie die ons uitnodigde voor de thee. Met versgebakken Marokkaans brood, en daar wilden ze helemaal niets voor terug. Maar ik wilde mensen die naar Marrakech willen ook waarschuwen voor eventuele vervelende momenten. Reizen is niet altijd rozengeur en maneschijn ๐Ÿ˜‰

  32. Ik herken het helemaal niet. Ben een paar jaar geleden in Marrakech geweest (als vrouw alleen) en vond de mensen juist zo super relaxt. Helemaal niet opdringerig terwijl ik daar door de Lonely Planet teksten wel een beetje bang voor was. Misschien maakt het verschik bruin haar en ik ben niet zo lang en opvallend als jij. Of wellicht zijn mensen nu gewoon irritanter geworden. Jammer dat het jullie reis toch wat minder mooi maakte.

    1. Hoi Tikva, gelukkig dat je het niet herkent! Ik denk ook dat wij een beetje pech hebben gehad, in de rest van Marokko hadden we deze problemen ook helemaal niet. In Marrakech waren het echt vier vervelende incidenten op 1 dag en dan sta je toch even raar te kijken. Het heeft ons beeld van het land verder ook niet aangetast, we hebben enorm genoten van onze reis en het prachtige land. Maar die dag was het wel even minder ๐Ÿ˜‰ Of het te maken heeft met het feit dat ik blond ben weet ik niet zo goed. Misschien wel, want ze pikken je er natuurlijk meteen uit. Ward kan echter best voor een Marokkaan doorgaan (hij werd regelmatig door locals aangesproken in het Marokkaans), maar dat heeft ons die dag in Marrakech niet geholpen ๐Ÿ˜‰

  33. Wat naar dat ze je dan toch niet met rust laten, en dan nog boos gaan worden ook wanneer je ze niet betaald. Marrakech lijkt me een prachtige stad, ik zou het graag nog eens willen bezoeken! Wel echt prachtige foto’s en mooie kleuren!

    1. Hoi Romy, bedankt voor je reactie en je compliment! Marrakech is ook een prachtige stad, en ik zou me niet laten tegenhouden door een paar vervelende mannen! De stad heeft heel veel te bieden en het kan best zijn dat wij gewoon pech hebben gehad. Het is alleen wel handig om enigszins voorbereid te zijn op eventuele ongezellige contacten ๐Ÿ™‚

  34. I looooove Marrakech! Wil ik ook heel graag nog een keer naartoe. Heb me vrij weinig geรซrgerd aan de opdringerige mensen, maar ik kwam toen net terug uit India, en daarbij valt alles in het niet natuurlijk. Wel jammer dat het voor jullie de tweede keer tegenviel.

    1. Hoi Stephanie, fijn dat jij geen problemen hebt gehad in Marrakech! Opdringerig vind ik zelf tot daar aan toe, ik kan echt heel veel hebben. Mensen willen geld verdienen en dat snap ik best. Ik vond het vooral erg dat je 94 keer zegt dat je iets echt niet wilt, en als je dan ook echt niets betaalt, dat je dan ruzie hebt. En dat die kerels dan ook echt, oprecht kwaad op je worden. Daar begreep ik helemaal niets van. Dat heb ik nergens anders gehad, ook niet in India. Maar goed! Het was denk ik ook een beetje pech. In 2006 hadden wij ook nergens last van! Hopelijk is Marrakech voor jou nog steeds prachtig als je er voor de tweede keer naartoe gaat!

  35. Ik ben net terug van twee weken Marokko en jouw mindere ervaringen zijn voor mij helaas wel herkenbaar. Ik was in Fes begonnen en ook hier kunnen ze lastig zijn. Het is vrij makkelijk om hier de weg kwijt te raken (vooral ‘s avonds) en als je dan iemand vraagt gaan ze met je meelopen en zeuren als ze vinden dat je te weinig geeft. Op een gegeven moment krijg je het idee dat iedereen alleen maar geld van je wil, waardoor ik geen zin meer had om contact te maken, hoewel dit wel jammer is voor de mensen die wel goede bedoelingen hebben.

    Bij de eetstalletjes op het Djemaa El-Fna-plein word je om de paar meter aangesproken en soms wel door 2 of 3 tegelijk wat ook wel weer komisch is. Jardin Majorelle bezocht ik gelukkig net vroeg genoeg in de ochtend, want er stond echt een gigantische rij toen ik eruit kwam!

    Marrakech heeft zeker ook wel mooie kanten, maar door de drukte was ik na 1 dag blij om weer verder te gaan.

    1. Hoi Alfons, jammer dat jij ook mindere ervaringen had. Wij waren in Fes ook op het ergste voorbereid en daar hadden we juist geen problemen. Ja, we verdwaalden omdat we niet wilden luisteren toen iemand ons goedbedoeld de weg wees (omdat we dachten dat er iets achter zat). En dat is meteen het vervelende: wij waren te wantrouwend door alle waarschuwingen en dat is zonde. Na een dag in Fes lieten we het wantrouwen los, maar in Marrakech sloeg het na twee vervelende ervaringen weer in volle hevigheid toe. Dan heb je inderdaad geen zin meer om contact te maken. De eetstalletjes op het Djemaa El-Fna-plein vond ik wel super leuk, omdat die mannen ook gevoel voor humor hadden. Je wordt inderdaad om de seconde aangesproken, maar als dat op een leuke manier gebeurt, vind ik dat helemaal geen probleem.

      Vroeg naar de Jardin Majorelle gaan is een goede tip, anders word je echt gek van de mensenmassa’s! Marrakech is gewoon erg druk en vol, jammerโ€ฆHeb je verder wel een mooie reis gehad?

      1. Hoi Karlijn, ja je moet je er een beetje tegen wapenen en er tegen kunnen. In Marrakech had ik er ook minder last van en bij die eetstalletjes zijn ze idd wel grappig ๐Ÿ™‚

        Verder zeker een mooie reis gehad en genoten van Marokko! De afwisselende landschappen hebben me verrast en de medina’s van Chefchaouen en Essaouira waren wat dat betreft een stuk relaxter.

        1. Hoi Alfons, gelukkig dat het een mooie reis was! Ik vond Chefchaouen en Essaouira ook geweldig, en ik was ook verrast door de fantastische natuur. Schitterend land ๐Ÿ™‚ !

  36. Ik ben nog nooit in Marrakech geweest, maar heb wel soortgelijke ervaringen meegemaakt op reis. Vervelend! Helaas hoort het er ook soms bij. Nog steeds lijkt Marokko me prachtig. Ik heb alleen Rabat gezien, was er een week voor werk maar zag alleen kantoren van de binnenkant ๐Ÿ˜‰

    ps. Geniet heel erg van je prachtige foto’s ๐Ÿ™‚

    1. Dank je voor je reactie Eva ๐Ÿ™‚ ! Marokko is ook echt prachtig, een enorme aanrader! We hebben alleen in Marrakech dit soort vervelende dingen gehad, verder was het nergens een probleem. Gelukkig maar, want ik vond het wel echt vervelend en ook erg onnodig. Ach ja, soms hoort het erbij! En als de mooie dingen overheersen, is het allemaal niet zo erg ๐Ÿ˜‰

  37. Jammer dat een prachtige stad als Marrakech aan veel toeristen zo’n nare nasmaak meegeeft. Normaal gesproken ga ik in dergelijke gevallen meteen in absolute negeer modus, maar soms willen ze wel eens erg hardnekkig zijn.

    Nu heb ik er persoonlijk, waarom dan ook, niet snel last van, wat op grote bazaars en markten best prettig is. In sommige landen is de “tactiek” me wat te agressief en dat is voor mij een absolute nono om er heen te gaan. Hoe mooi het ook mag zijn..

    1. Hoi Robert, bedankt voor je reactie! De negeermodus is voor mij echt de laatste optie, omdat ik me daar altijd een beetje schuldig over voel. Bij de ‘gidsen’ in Marrakech paste ik die tactiek natuurlijk wel toe, maar ook dat hielp niet. Echt ongelofelijk! In geen enkel land heb ik problemen gehad met verkopers of wat dan ook, een paar keer ‘nee dank je’ zeggen is meestal genoeg. Maar in Marrakech was het anders. En dan ben ik het met je eens: dat is een reden om er niet meer naartoe te gaan. Hoe jammer het ook is, want de stad op zich is prachtig!

  38. O wat naar. Wij zijn in – ja wanneer was het nou precies – 2005 geloof ik naar Marrakech geweest en toen was het bij lange na niet zo erg. Wel hebben wij toen ook al een paar van dat soort aanvaringen gehad met een van die zogenaamde gidsen maar het scheelde denk ik ook dat we een echte gids bij ons hadden in de souks. Mijn man verstaat een klein beetje Marokkaans omdat hij vroeger als enig blank jongetje in de klas zat en die werd vooral heel boos om de opmerkingen die de stalhouders in het toeristische gedeelte achter ons aan slingerden. Want dat was ook echt niet fraai, dus hem krijg ik toch al met geen stok meer naar Marrakech. Wel echt heel jammer van de mooie stad.

    1. Hoi Simone, bedankt voor je reactie! Ik kan me voorstellen dat het heel veel verschil maakt als je een echte gids bij je hebt. Dan kunnen ze ook niet beweren dat je echt hulp nodig hebt ;). Wat erg van die opmerkingen zeg! Ik heb dat al vaker gelezen en ik ben dan ook maar blij dat ik geen woord Marokkaans versta. Geen wonder dat je man daar heel boos om werd. Inderdaad zonde van een verder prachtige stad ๐Ÿ™ !

  39. Jouw ervaring met opdringerige mensen klinkt echt vervelend. Ik hou er een naar gevoel aan over, nu ik het alleen al lees!

    Ik ben een jaar of vijf geleden in Marrakech geweest, en moet zeggen dat ik zulke ervaringen niet gehad heb. Ik vond het onderhandelen een leuk spel en heb veel vriendelijke mensen ontmoet. Ik moet wel zeggen dat ik met Marokkaanse vrienden (uit Casablanca) was, misschien roken ze het geld wat minder…

    1. Hoi Ester, bedankt voor je reactie! En fijn dat jij zulke ervaringen niet hebt gehad. In 2006 hadden wij ook nergens last van, dus ik denk dat we vorig jaar gewoon pech hebben gehad. Gelukkig waren er ook nog genoeg vriendelijke mensen die het weer een beetje goed maakten ๐Ÿ™‚ Maar ik zal niet meer zo snel teruggaan naar Marrakech, dan zijn er in Marokko genoeg prachtige plekken die je zonder gedoe kunt ontdekken!

    2. Hoi, net terug van een Midweek Marrakesh samen met een vriendin. We vonden het echt fantastisch. Zulke aardige mensen en gastvrij! Tuurlijk zijn er verkopers, maar niet anders dan in andere landen en niet vervelend. 1 irritante verkoper op het grote plein bij de eettentjes meegemaakt, die echt echt voor je ging staan, maar dat was het dan ook. Het was een geweldige en intense ervaring ๐Ÿ‘

      1. Hoi Geesje, wat goed om te horen! Ik hoor de laatste tijd weer vaker positieve ervaringen in Marrakech. Misschien moet ik eens terug om te kijken of het inderdaad veranderd is ten opzichte van een aantal jaren geleden ๐Ÿ™‚

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven