“What does freedom mean to you?”, vraagt onze Tajiekse agent Sorat me opeens. We zitten in een restaurant in Dushanbe, de hoofdstad van Tajikistan, en ik ben even stil van deze vraag. De afgelopen maanden reisden we van Istanbul naar China en ik ben me nooit zo bewust geweest van het belang van vrijheid als tijdens deze reis. Vrijheid betekent voor mij kunnen doen en vinden wat ik wil. En dat is in de meeste landen die we bezochten vrijwel onmogelijk.
Het mooie van reizen is onder andere dat je je leven thuis anders gaat zien. Reizen door arme landen maakt je extra dankbaar voor wat je thuis hebt: een baan, een huis, inkomen. Naast armoede zijn er in veel landen problemen met mensenrechten, corruptie en vrijheid van meningsuiting. Dat wist ik natuurlijk wel, maar tijdens mijn reizen stond ik hier nooit zo uitgebreid bij stil. Tot onze reis door Turkije, Iran, Centraal-Azië en China. Al in Turkije was de internettoegang beperkt. Bloglovin was niet toegankelijk, Facebook werkte niet en mijn eigen blog kon ik ook niet laden. In Iran waren veel websites geblokt, in Turkmenistan kon ik alleen mijn e-mail checken. In de Stannen was de internettoegang wisselend en ook in China ben ik weer blij met onze VPN-verbinding, waarmee ik gewoon toegang heb tot Google en alle social media-kanalen.
Politiecontroles
Maar het gaat veel verder dan internet alleen. Een paar voorbeelden: voor elke metro-ingang in de Oezbeekse hoofdstad Tashkent stonden agenten, die steeds onze paspoorten en tassen controleerden. In Tajikistan ging onze chauffeur dertig kilometer voor Dushanbe opeens zijn auto wassen. Toen we vroegen waarom, zei onze gids: “Police can ask for money if your car is dirty.” Toen we zeiden dat we dat belachelijk vonden, haalde onze gids zijn schouders op. “That’s our country.” Ja, een heel corrupt land waar de politie er constant op uit is om mensen geld afhandig te maken. In Turkmenistan liepen we over een markt en maakten we een praatje met marktkooplui. Opeens kwam er een man langs: “No photo!” Terwijl we niet eens foto’s maakten. Maar we konden vertrekken van de markt, want de mensen sloegen dicht. “Police”, zei een jongen verontschuldigend. In Iran moest ik, net als alle vrouwen, verplicht een hoofddoek om en bedekkende kleding aan. En dat is slecht één voorbeeldje van een lange lijst van dingen die je in Iran moet of juist niet mag.
Corruptie
We spraken deze reis nog meer met locals dan anders, deels doordat we onze gidsen beter leerden kennen. Dilshod, onze Tajiekse gids, was een hele intelligente gast die economie had gestudeerd. Hij zou wel een baan in die richting willen, maar zijn familie kent niet de juiste mensen. Hij heeft de kennis, maar de banen gaan automatisch naar familieleden van de directeur of van andere hoge (regerings)functionarissen. De Stannen zijn door en door corrupt en dat zorgt ervoor dat mensen zonder de juiste connecties geen eerlijke kansen krijgen. Ik kan me gewoon niet voorstellen hoe frustrerend en deprimerend het moet zijn om daarmee te leven.
Reizen
Dilshod zou ook graag willen reizen en bekeek elke avond één van onze reisfilmpjes. Geldgebrek en problemen met visa hielden hem tegen om ook een keer een mooi bountrystrand te bezoeken. Zijn enthousiasme over onze reizen maakte me oprecht verdrietig: wij reizen zomaar overal naartoe en hij zal dat nooit kunnen, puur doordat hij in het verkeerde land geboren is.
Vrijheid telt het zwaarste
Al die verhalen maakten me ervan bewust hoe blij ik ben dat ik in Nederland woon. Dat ik de vrijheid heb om te doen wat ik wil, dat ik mijn eigen keuzes kan maken en dat ik beoordeeld word op wat ik kan, en niet op wie ik ken. Dat Nederland niet corrupt is, dat ik mijn eigen mening mag hebben en dat ik kan reizen. En dat dat eigenlijk vanzelfsprekend is. In Cappadocië gingen we hiken met een gids, Walking Mehmet. Door ons Talking Mehmet genoemd, want hij orakelde onafgebroken tegen ons. Bij voorkeur over Nederland, het verschrikkelijkste land ter wereld. Zijn vrouw en kinderen wonen in Nederland en hij gaat er regelmatig op bezoek. Met tegenzin. Want de mensen zijn er chagrijnig, de tomaten zijn er niet lekker, de scholen zijn er niet goed en iedereen is ongastvrij. “The only thing you have is freedom”, sloot hij af. Precies. En dat is toevallig het belangrijkste wat er is.
Hoe denk jij hierover? Ik ben benieuwd!
38 Reacties
Mooi blogobderwerp karlijn! Door mijn eigen reizen verbaas ik me en schaam ik me er steeds meer voor dat er in Nederland mensen zijn die mensen uit andere landen de toegang willen ontzeggen. Dit gebeurd te vaak met onheuse argumenten terwijl je nederlanderschap ontleend wordt aan het feit dat je er geboren bent. Wat een geluk. Mark Twain zei ooit:
Travel is fatal to prejudice, bigotry, and narrow-mindedness, and many of our people need it sorely on these accounts. Broad, wholesome, charitable views of men and things cannot be acquired by vegetating in one little corner of the earth all one’s lifetime.
– Innocents
Zo waar! Ik vind dat je mensen een die vluchten voor armoede of ander onrecht niet zo ongastvrij mag behandelen. Geboren worden in Nederland is een geluk niet iets dat jezelf hebt verdiend door een grote prestatie te leveren. Reizen maakt me hier elke dag bewuster van.
Dank voor je mooie reactie Wandelgek! Geboren zijn in Nederland is inderdaad een geluk. Reizen opent je ogen en dat is een van de vele redenen waarom reizen zo goed voor je is. Een heel mooi citaat ook van Mark Twain, dat ga ik bewaren!
Mooi geschreven zeg! Ondanks dat ik vrijheid ook eigenlijk één van de belangrijkste dingen vind, woon ik toch in een land waar ik veel minder vrijheid heb dan dat ik in Nederland had. Ik moet altijd bewust zijn van wat ik doe en waar ik ben, ik kan niet zomaar sieraden dragen in de bus naar mijn werk, met een handtas door de stad lopen brengt ook aanzienlijk risico’s mee, fietsen is opeens gevaarlijk dus kan ook niet meer en ik ben beperkt in waar en wanneer ik over straat loop in verband met de veiligheid. Gewoon even een appje sturen als ik op straat loop kan eigenlijk ook niet en ik word zeer regelmatig nageroepen of aangesproken omdat ik er anders uitzie. En zo kan ik nog veel meer dingen opnoemen die zorgen dat ik veel minder vrijheid heb. Maar toch vind ik het hier fijn wonen. Op een of andere manier stel ik me in op dat het zo is, en dan is het prima. Ik ben er aan gewend geraakt. En als ik denk aan de meeste Colombianen die nog nooit buiten eigen land zijn geweest ivm visum problemen of geldgebrek, of mensen die in oorlog leven, zijn deze relatief kleine beperkingen in vrijheid helemaal niet zo erg.
Hoi Sabine, dank voor je reactie! Ik kan me goed voorstellen dat je het leven in Colombia toch fijn vindt, ondanks een aantal kleinere beperkingen. Er zijn waarschijnlijk genoeg voordelen die veel zwaarder wegen. En heel belangrijk: je hebt zelf de keuze kunnen maken om naar Colombia te gaan en je hebt de vrijheid om in de toekomst weer andere beslissingen te nemen. En dat is denk ik het allerbelangrijkste: zelf beslissen over je leven, en zelf bepalen met welke dingen je wel en niet kunt leven. Fijn dat je het naar je zin hebt in Colombia!
Prachtig Karlijn! We willen allemaal zoveel reizen (en begrijpelijk), maar vergeten dan nog weleens hoe goed het thuis eigenlijk is. Stom ook eigenlijk, dat je daar pas écht bij stilstaat als je de andere kant ziet. Een mooie bijkomstigheid van reizen, die eye-opener. Hoe sneu ook voor de andere landen waar vrijheid niet vanzelfsprekend is. Mooi geschreven.
Dank je Rosanne! Het is inderdaad raar dat je makkelijk vergeet hoe goed je het thuis hebt. Ik klaag zelf ook veel over Nederland, over het weer, over de drukte, over de saaiheid…Dan is het goed om je af en toe even te realiseren dat je echt helemaal niets te zeuren hebt (ok, behalve over het weer dan ;)
Wat een goed stuk Karlijn. En je hebt gelijk, vrijheid is het belangrijkste. We staan er inderdaad eigenlijk nooit bij stil, totdat je dan in een land komt waar het niet zo vanzelfsprekend is. Niet zo extreem als wat jullie hebben meegemaakt in de Stannen, maar toch. Ik moet eerlijk bekennen dat ik ook vaak vermijd naar de landen te gaan waar de vrijheid heel erg wordt ingeperkt. Als een soort stil protest. Geen idee of iemand daar iets mee opschiet, maar ik heb er moeite mee om een hoofddoek te moeten dragen. Ik vind het aanpassen aan gewoontes prima, maar niet als het te maken heeft met onderdrukking of iets dergelijks. Maar het blijft natuurlijk een lastig punt!
Dank je Simone! Ik snap heel goed dat je landen ontwijkt waar je vrijheid wordt beperkt. Ik vond de hoofddoek in Iran ook vrij vervelend en na drie weken was ik heel blij dat ik er vanaf was. Gewoon weer blote armen en haren in de wind, heerlijk! Ook dat voelde al als een vorm van vrijheid :)
Mooi artikel! Wij kunnen ons bijna niet voorstellen hoe het moet zijn om niet te kunnen doen wat je wil, niet te zeggen wat je wil zeggen en om zo beperkt te worden in je doen en laten. Vrijheid is een groot goed en ik hoop oprecht dat de mensen die je ontmoet hebt dat ooit nog mogen ervaren.
Dank je Eva! Ik hoop ook echt dat de situatie voor de mensen in Iran en de Stannen ooit beter wordt. Het zal alleen nog heel lang duren, ben ik bang!
Mooi onderwerp, zeker iets om over na te denken. Lijkt me hartverscheurend om dat te horen, zeker op een moment dat jij juist extreem van je vrijheid aan het genieten bent. Wat hebben we het toch eigenlijk maar goed in Nederland he?
Hoi Stéphanie, dat klopt helemaal: het contrast was erg groot. Ik voelde me dan ook erg schuldig over het feit dat wij acht maanden op reis zijn, terwijl iemand als Dilshod niet eens een keer naar Thailand kan. Confronterend :(
Wauw… Mooi geschreven.. Krachtig onderwerp ook. Vind het moeilijk hierover te oordelen. Mijn jaar in Centraal-Amerika heb ik inderdaad ook de corruptie gezien, en de ongelijke machtsverdeling. En toch lijken die mensen gelukkiger te leven dan wij gewoon met wat ze hebben. Ik ben Nederland ook zeker meer gaan waarderen, maar ben onze cultuur ook zo beu. Wij zijn zo ‘superieur’ zogenaamd. En maar oordelen over vluchtelingen dat ze denken dat ze naar het beloofde land gaan en dat ze toch niet gaan werken. Pff. Wat een ‘geluk’ om Nederlands te zijn! Geef de gids van jullie tour groot gelijk… ben benieuwd wat mijn vriend er straks van gaat vinden, zijn eerste keer een grijze grauwe herfst/winter na 33 jaar in de tropen.
Hoi Debby, dank voor je reactie! Ik ben het deels met je eens: wij zijn zeker niet superieur als Westerling en Nederland is verre van perfect (om over het klimaat niet eens te spreken ;) ). Ik vind alleen de vrijheid in Nederland een heel groot goed. Ik oordeel ook nooit over vluchtelingen die naar Nederland willen komen, want ik kan me dat heel goed voorstellen. Als ik in Turkmenistan woonde, zou ik er alles aan doen om daar weg te komen.
Ik ben in heel veel landen geweest en over vrijwel elke bestemming zou ik zeggen: mensen lijken er vaak gelukkiger te leven dan wij, terwijl ze weinig hebben. In bijvoorbeeld Myanmar, India en ook in Nicaragua heb ik dat zo ervaren. Maar in de Stan-landen was dat niet zo. Mensen worstelden daar echt met de corruptie, met de werkloosheid, met de toekomst, met de politie en met het dagelijkse leven dat ze in veel opzichten echt moeilijk werd gemaakt. Dat maakte dat ik ging nadenken over de vrijheid en de kansen die we in Nederland hebben. Zonder het gevoel te hebben superieur te zijn :)
Heel mooie geschreven! Zo bizar he, hoe anders het er daar aan toe gaat dat in het Westen. Wij zijn ons er vaak niet van bewust hoeveel geluk wij hebben dat we in het Westen zijn opgegroeid. Het is voor ons zo moeilijk voor te stellen hoe het er in veel landen aan toe gaat. Totdat je de mensen zelf spreekt…
Dank je Linda! Dit was een reis waarbij we echt een duidelijk beeld hebben gekregen van wat er niet goed gaat in een land. Dat was in de Stannen helaas heel wat, hoe mooi deze landen als reisbestemmingen ook zijn. Doordat we onze gidsen (van dezelfde leeftijd als wij) zo goed leerden kennen, kregen we een inkijkje in het gewone leven in bijvoorbeeld Tajikistan. Niet echt iets om vrolijk van te worden!
Ik ben het helemaal met je eens. Ik besef me elke keer maar weer hoe ontzettend belangrijk vrijheid is. Voor mij betekent dat heel concreet bijvoorbeeld al freelancen: de vrijheid om werk aan te nemen wat ik leuk vind, en om vrij te zijn als ik wil. De vrijheid om mijn eigen tijd (!) in te delen. Vrijheid is het hoogte goed, en net als jij kan ik zo verdrietig worden van mensen met minder kansen dan ik.
Ps @ Debby: ben het zeker met je eens, maar gelukkig zijn er ook heel veel mensen die er net zo over denken als wij: wij hebben geluk toevallig op dit stukje grond te zijn geboren, en moeten anderen helpen zo veel we dat kunnen.
Dank voor je reactie Milou! Ik snap helemaal wat je zegt over freelancen en dat dat ook al een grote vorm van vrijheid is. Dat voel ik precies hetzelfde: je eigen tijd kunnen indelen is alleen al een grote luxe. Iedereen zou dezelfde kansen moeten krijgen, maar helaas is dat allesbehalve zo…
Bizar hè, hoe ondergewaardeerd de vrijheid in Nederland soms is. Je weet niet wat je mist zodra het weg zou vallen. De reiservaringen zijn in dat opzicht ontzettend waardevol; je realiseert je opnieuw hoe bijzonder het eigenlijk is om te kunnen zeggen en doen wat je wilt.
Maar ook minder ver van huis is er helaas veel sprake van corruptie. Een aantal jaar geleden volgde ik een zomer cursus in mensenrechten & tolerantie in Servië, en ik was een van de enige deelnemers uit West-Europa. Ik verbaasde me elke dag weer over wat er verteld werd. Zoiets simpel als een examen maken kan niet zonder omkopingen; denk maar niet dat hard leren voldoende is. Geen kans op inzage of een andere manier om je cijfer te verdedigen… je kan je er niets bij voorstellen in Nederland.
Corruptie is inderdaad wijd verspreid in veel landen! Het zal in Nederland in bepaalde sectoren ook heus wel voorkomen, maar in bijvoorbeeld de Stannen (en blijkbaar dus ook in Servië) grijpt het continu in op het normale dagelijkse leven van mensen. Dat je niet eens een examen kunt maken zonder omkoping…dat ontneemt je toch ook de motivatie om te leren? Ongelofelijk!
Goed stuk Karlijn! Vrijheid is voor mij ook het belangrijkste wat er is. Ik wil kunnen doen en laten wat ík wil en niet wat men mij wil opdragen. Natuurlijk wel met respect voor het gastland en de daarbijhorende cultuur. Dat is ook één van de reden dat wij een land als Iran wellicht niet bezoeken, want bedekkende kleding tot daaraan toe, maar de hele dag een hoofddoek is echt een “no no”..
Ik had afgelopen jaar tijdens een stop over op Qatar een t’shirt aan waar ik daar waarschijnlijk niet mee mocht rondlopen en heb op het hete vliegveld en de weg naar het hotel mijn vest er over aangetrokken. Dat zijn dingen waar ik niet mee bezig wil zijn, maar voor veel mensen is dit helaas hun alledaagse leven.
Ik heel ben blij dat ik in Nederland woon en mijn eigen manier van leven mag bepalen!
Dank je Robert! Ik kan me helemaal voorstellen dat jullie zeggen: we trekken de grens bij de hoofddoek. Ik vond het zelf ook niet altijd gemakkelijk om er drie weken mee rond te lopen en ik was blij toen ik het ding in de prullenbak kon gooien. Bij mij woog ‘Iran zien’ zwaarder dan het dragen van een hoofddoek, maar als je dat gevoel niet hebt: gewoon niet gaan. Ondanks de blauwe tegeltjes ;) Ik ben wel nieuwsgierig wat er op je t-shirt stond toen je in Qatar was. Ik zie je al zitten, met een vest bij ruim veertig graden!
Het was een shirt van Ministry’s cd Animositisomina, waar op mijn linker borstzijde een logo staat afgebeeld waar de Davidster, de halve maan en het kruis van het Christendom uit protest zijn samengevoegd… Ik heb niets met en/of tegen religie. De longsleeve heb ik gewoon omdat ik de band goed vind. Het was wel even zweten ;-)
Wat een treffend sruk heb je geschreven Karlijn! Ik kan niets anders dan het beamen. Het lijkt me behoorlijk heftig om alles van zo dichtbij te zien. Het drukt je met de neus op de feiten. Eigenlijk zo de vrijheid in de wereld overal zo moeten zijn als in Nederland. Het is bizar om te lezen wat de corruptie van de agenten in het dagelijkse leven nu eigenlijk betekent. Iets waar wij als westerlingen maar al te vaak onze ogen voor sluiten. Geen baan die bij je past omdat je de juiste mensen niet kent. Ik kan het me zo niet voorstellen… Zo bereik je toch ook nooit de kwaliteit die je eigenlijk wil? Ik vind het knap dat je hier zo goed en duidelijk over kunt schrijven.
Hoi Sandra, dank voor je reactie! Jouw punt over het bereiken van kwaliteit vind ik een hele goede, want dat klopt helemaal. Zolang die extreme corruptie bestaat, komt zo’n land volgens mij nooit echt vooruit. En ik heb helaas geen idee hoe je iets wat zo diepgeworteld is, ooit zou moeten veranderen. Die politiestaten lijken me echt vreselijk om in te leven…
Kan me alleen maar aansluiten bij de anderen: een goed geschreven stuk. Zulke verhalen doen je inderdaad beseffen dat we een geluk hebben gehad in Nederland geboren te zijn. Hoe anders zou je leven geweest zijn als je in één van de stannen geboren zou zijn? Of in een land in Afrika?
De corruptie is hier ook aan de orde van de dag. Waarschijnlijk niet in dezelfde mate (alhoewel…), maar het gebeurt op de werkvloer (de guanxi) . Als je een viendje hebt me een hoge positie, dan kom je makkelijker binnen dan wanneer je niemand kent.
Op scholen gebeurt het helaas ook nog, met goede relaties en geld kom je hier heel ver.
Hoi Yvon, ik kan me voorstellen dat corruptie in China ook nog veel voorkomt. Zo frustrerend dat ‘hooggeplaatste’ vriendjes de sleutel tot een baan vormen…We hebben inderdaad geluk dat we in Nederland geboren zijn. Als ik bijvoorbeeld een Turkmeen was, zou ik er alles aan willen doen om zo snel mogelijk weg te komen!
Mooi geschreven Karlijn. Juist doordat we vrijheid hebben, beseffen we niet altijd dát we het hebben en hoe bijzonder het eigenlijk is. Er zijn zoveel mensen die geen vrijheid hebben en daardoor beperkt zijn in de dingen die ze zo graag zouden willen doen. Zo jammer, maar wel de werkelijkheid helaas..
Dank je Sieds! Klopt helemaal, en het is triest dat de vrijheid van veel mensen zo beperkt wordt…
Mooi geschreven. Het mooie van reizen is inderdaad dat je beseft hoe goed we het in NL hebben. Qua hygiëne, zorg en heel belangrijk: vrijheid.
Dank je! En helemaal mee eens :)
Mooi geschreven Karlijn! Wij zuchten en kreunen soms al als we bij de ambassade een visum moeten ophalen, terwijl ze in andere landen amper de grens mogen verlaten. We vinden vrijheid maar heel vanzelfsprekend, maar het is bijzonder om te zien dat je jouw vrijheid meer gaat waarderen op plekken waar anderen die vrijheid niet zo vanzelfsprekend vinden.
Dank je Jessica! Ik heb me nooit zó gerealiseerd dat hoe vanzelfsprekend vrijheid voor mij is, tot ik door de Stannen ging reizen…
Ik besef me de laatste tijd ook steeds meer hoe veel geluk Nederlanders hebben en hoe verwend we zijn. Dit komt met name door de vele vluchtingen die veel in het nieuws zijn en sommige reacties daarop. Ik zou het liefst een wereld zien met gelijke gerechten in plaats van andere regels per land. Waarin geen onderscheid meer wordt gemaakt in wáár je geboren bent.
Ik vind wel dat onze normen en waarde te hoog zijn. Tuurlijk is vrijheid belangrijk maar daar hoort de nieuwste smartphone en overal gratis wifi voor mij niet bij. Net als twee auto’s en een eigen garage. Dat zijn geen levensbehoefte en ik krijg de indruk dat mensen dat wel steeds meer zo zien.
Ik denk dat sommige dingen in landen minder erg zijn dan hoe wij ze ervaren omdat ze niet anders kennen. Afdingen bijvoorbeeld, en een boete betalen voor een vieze auto. Voor ons is dat belachelijk maar de gids doet er al nonchalant over. Net als overal wifi hebben. Ze weten niet beter.
Maar over het algemeen zijn die dingen die je beschrijft vreselijk. Ik lees het vaak wel maar het is te onwerkelijk, ver weg en niet leuk om te beseffen.
Ik ben een groot voorstander van dit soort artikelen. Mensen bewust maken van dit soort dingen!
Hoi Bianca, dank je voor je reactie! Ik ben het helemaal met je eens: smartphones en gratis wifi horen niet bij vrijheid. Toen ik schreef over het gebrek aan internet, bedoelde ik internet als vrij toegankelijke informatiebron. De vrijheid om kranten te lezen, social media te volgen, blogs te lezen en zo je eigen mening te vormen. Wifi is een luxe, en totaal geen eerste levensbehoefte. Ook moeten afdingen heeft voor mij niets met vrijheid te maken (dat is gewoon irritant ;) ), maar je auto moeten wassen omdat de politie je anders geld afhandig maakt, wél. Dat onze gids daar nonchalant over deed, vond ik juist zo verrassend. Al snap ik het ergens ook wel, want als je je over alles druk gaat maken, wordt het leven helemaal onleefbaar…Ik denk ook dat sommige dingen voor de locals iets minder erg zijn, omdat ze niet beter weten. Maar toch…ik hoop echt dat er de komende jaren heel veel gaat veranderen in deze regio. Al vrees ik het ergste :(
Jeetje, wat heftig dat iemand als Dilshod geen enkele kans heeft op een goede baan, terwijl hij heel slim is. Dat het gebrek aan de juiste connecties dat tegen houdt is toch van de zotten :-/ Wij zijn echt verwend hoor, en maar zeuren, zeuren, zeuren. Ik kan me voorstellen dat dat je steeds meer tegenstaat. Maar de vrijheid die we hebben is geweldig. Daar moeten we echt van genieten!
Klopt helemaal! Deze reis heeft me echt geleerd hoe belangrijk die vrijheid is.
[…] waar de levensstandaard een stuk lager ligt. Maar we hebben over het algemeen wel de vrijheid om onze eigen keuzes te maken en daar ben ik me nu beter bewust van dan […]